Хадистерде ислам дінінің ішкі жаулары қалай бейнеленген? «Қара байрақ» дегеніміз не? Тəкпіршілердің терминдері қандай? Сирияға кетпек болған адамды қалай анықтауға болады? Назарларыңызға «delo.kg» сайтына шыққан танымал журналист Вадим НОЧЁВКИННІҢ белгілі ислам ғалымы Қадыр Мəліковтен алған сұхбатын ұсынамыз.

Қ ы р ғ ы з ж ұ р т ы ү ш і н И Ш И М географиялық тұрғыдан алыс жатқан, бүгінде аймақ пен тележобалардан көрінетін үрейлі бейнеден бері аттап, таянды. Ол – біздің тура жанымызда. Олар шалғайдағы соғысқа қатысу үшін отбасыларын тастап кеткен еркектер мен əйелдерімізді жалмап қана қойған жоқ. Бішкектің орталығында болған шілде қақтығыстарына да ИШИМ-нің қатысы бары енді анықталып отыр. ИШИМ талай азаматтың санасын бағындырып, «шынайы мұсылманның» жалғыз ақ жолы ретінде миларына сіңіп алған. «Дін. Құқық. Саясат» зерттеу орталығының басшысы Қадыр Мəліков бүгін саясаткер ретінде емес, ислам ғалымы мен діндар мұсылман ретінде өз ойларын ортаға салады.

Тілін кәлимаға келтірген кез келген иманды жанның бұл өмірдегі ұстанымы «Алла – бір, пайғамбар – хақ, Құран – шын» деген қағида болып табылады. Шынында осыншама алып ғаламды жаратып, оған жүйелі тәртіп орнатқан бір ұлы құдіреттің бар екенін әрбір ақыл жүгірткен пенде мойындары хақ. Өйткені, жаратқан Алла ақылымыз арқылы өзін тануға мүмкіншілік бергені сөзсіз. Дініміз исламның іргетасы – «таухид» сенімі. Яғни, тілімізбен айтып, жүрегімізбен растайтын «Кәлима таухид» және кәлима шәһәдат» сөздері «Алладан басқа ешбір жаратушының жоқтығын» айқын айғақтайды.  

Делдалдық «Тәлаққұру Рұқбанә» - деп ауылдан шығатын өнімдерді қала базарына жеткізбей жолдан сатып алуды айтамыз. Бұл сөзді Пайғамбарымыздыңﷺ кезінде ауылдан әкелген затын, базарға жеткізбей орта жолдан арзанға сатып алып, базардағы саудагерлерге апарып, сатушыларға қолданған.

Бұл өмір әрбір жұмырбасты пенде үшін сынақ мекені. Ақылы бар жан жалғанның сынақ сәтінде жүгенін сезініп, өмірлік һәм ақыреттік жауапкершілігін білуі қажет. Дейтұрғанмен, өздерін сұраусыз дүниеде жүргендей көретін адам баласы тыйым салынған істерге тез бой алдырып, күнә атаулыға белшеден батары хақ. Күнәдан құтылудың және онан тазарудың жолын дініміз нұсқап, жөн-жосығын көрсетіп те берді.

Надандық – дінге тек бір жақты қарау, айналасындағыларды өз көзқарасын қолдауға мәжбүрлеу сынды әрекеттерден тұрады. Расында, қазіргі таңда ел ішіндегі діннің төңірегінде шолақ белсенділер де көбейді. «Ілімі таяздың дауысы да қарлығып шығады», өз бойының қысқалығын көрмей, бойы ұзынмен таласатындардың әрекеті адам жанын қайтсе де жараламай қоймайды. Кеудеде шықпаған бір жан болса да, жан жарасы көбейген сайын мың жаның бардай сезіледі кейде. Данышпан Абай жарықтықтың «Мыңмен жалғыз алыстым, кінә қойма» дегені осындайда еріксіз ойға оралады екен. Атам қазақ «Жақсы ниет – жарым ырыс» демеуші ме еді, жақсы ниетпен қателессе игі еді деп, өз-өзіңді жұбатқандай боласың.

Күллі мақтау мен мадақ әлемдердің Раббысы – Алла Тағалаға болсын! Жаратылғандардың абзалы Мұхаммедке (Оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын), оның отбасы мен сахабаларына және оларға ергендерге қияметке дейін Алла Тағаланың сәлемі мен салауаты жаусын!

Ес білгелі дәптердің түр-түрін көріп келеміз. Әсіресе, мектеп табалдырығын аттап, қолға алғаш қалам алғалы бері қанша дәптерді тауысқанымыз есте жоқ. Тіпті, университет жылдарында да қолымыздан дәптеріміз түспейді. Әскерге, я дәрігерге барсақ та бізге дереу жеке дәптер арнағанына куә боламыз. Бірақ, бұл дәптерлер көбіне өмірдегі негізгі дәптерді еске салмайтыны өкінішті-ақ. Ол – амал дәптері.

Бостан ДЖЕМИЛОГЛҰ, Таяу Шығыс жөніндегі сарапшы:

«Басынан бағы, ханынан тағы тайған ел»

Ибраһим өзіне ерген адамдарымен бірге керуенмен Ирақ елінен шықты. Олар Палестина еліне қарай бет алды. Күні-түні жүріп отырып олар ақырында Палестина жеріне аяқ басты. Мұндағы халықтар да Алладан басқа жұлдыздар мен ғаламшарларға табынады екен. Ибраһим бұл жерде біраз уақыт қоныстанды. Палестина халқын Алланың тура дініне шақырды. Ғалам мен жұлдыздардың шынайы жаратылысын оларға әбден түсіндіріп бақты. Аспан денелерінің адамдар сияқты жай жаратылыс екендігін ұғындыруға тырысты. Алайда Бабыл шаһарының жұрты секілді бұл жердің халқы да өздерінің азғын діндеріне әбден берілген ел еді. Олар Ибраһимнің айтқан насихатына құлақ аспады. Түсінгілері де келмеді. Алла Тағаланы жеке дара құдай деп танудан бас тартты. Баяғыларынша аспан денелеріне табынуларынан таймады. Өзінің елшісіне мойынсұнбаған бұл халықты Алла Тағала таршылықпен, құрғақшылықпен жазалады.

Құрбан айт намазы Астана қаласы бойынша 24 қыркүйек күні, сағат 7:45-де оқылады. Биылғы айт мерекесі 24-26 қыркүйек аралығына сәйкес келеді.