Әлиден (р.а.) «Аспаннан ауыр нәрсе не? Жерден кең нәрсе не? Теңізден шалқар нәрсе не? Тастан қатты нәрсе не? Оттан ыстық нәрсе не? Аяздан суық нәрсе не? Удан ащы нәрсе не? - деп сұрағанда,
Нәпсінің кемшілігі: Жасаған істеріне өтем талап етуі
Нәпсінің келесі кемшілігі – жасаған (ізгі, сауапты) істеріне өтем талап ету.
Нәпсінің кемшілігі: Алланың таңдауын жақтырмау
Нәпсінің кемшіліктерінің бірі – іс-әрекетінде (мен үшін) ең қайырлысын нәсіп ет деп Аллаға жалбарынған соң, Алла оған қайырлысын таңдағанда, Оның таңдауына наразылық білдіруі.
Нәпсімнің айтқанын керісінше жасаймын
Нәпсімнің айтқанын керісінше жасаймын:
Нәпсінің кемшілігі: Дәулетті бола тұра, пақыр болып көріну
Нәпсінің рухани кемшіліктерінің бірі – ауқатты бола тұра, жарлы болып көрінуі.
Көңілің қаяу кезде біреуге игілік жаса...
Аты сияқты әсем. Заты сияқты әйгілі. Дәмі сияқты керемет.
Нәпсінің үлкен кемшілігі: Өзгенің бағын көре алмау
Нәпсінің үлкен кемшіліктерінің бірі – іштарлық.
Менмендік пен тәухид бірге бола алмайды
Шынымен де бір жүректе менмендік болатын болса, ол жерде тәухидке (Алланы бірлеу сенімі) қатысты ерекшеліктерге орын болмайды. Яғни, менмендік тәухидті әлсіретеді.
Нәпсінің кемшілігі: Қанағатсыздық
Нәпсінің кемшіліктерінің бірі – қанағатсыздық. Бұл кемшіліктен арылудың жолы:
Егер әрдайым пейіште болғың келсе, бәрімен дос бол
Ұлым! Егер әрдайым пейіште болғың келсе, бәрімен дос бол, жүрегіңде ешкімге ыза-кек сақтама. Ешкімнен артық нәрсе сұрама және ешкімнен артық болма. Шипалы май және шырақ сияқты бол. Ине сияқты болма.
Нәпсінің кемшілігі: Жалған мақтауға алдану
Нәпсінің кемшіліктерінің бірі – жалған мақтауға алдануы.