Ғұламалар: «Көптеген сахих хадистер сұрақ-жауап кезінде жанның тәнге қайтарылуына дәлел болады. Ал тәннің жансыз түрде сұраққа алынуы туралы бір топ адамдар айтқан, оны ғалымдардың көбісі жоққа шығарды.
Ал тағы біреулер бұған қарама-қарсы ой яғни, «сұрақ тәнге емес, тек жанға ғана қатысты», – деп айтты. Бұл Ибн Хазмның ойы, бірақ бұл екі пікір де қате.
Сахих хадистер бұл екеуін де жоққа шығарады.
Сүннетті ұстанушы төрт мазһаб өкілдерінің бір ауыздан мақұлдауы бойынша мұның шешімі төмендегідей: «Қабір азабы мен нығметтері жан тәннен бөлінсе де, тәнмен бірге қосылып тұрса да, екеуіне ортақ, олар бірге азапталады немесе бірге нығметке бөленеді», – деп айтқан», – деген.
Тағы да: «Бізден бұрынғы мұсылман бауырларымыздың және олардың имамдарының мазһабы бойынша мынадай тұжырым жасалды: Әлбетте, мәйітке нығмет немесе азап беріледі және ол жаны мен тәніне ортақ болады. Жан тәннен ажыраған беті азапталып немесе нығметке бөленіп тұрады. Сондай-ақ жан кейде тәнге қосылады, осы кезде онымен бірге азап шегеді немесе нығметке бөленеді. Содан соң Қиямет күні болғанда жан тәніне қайтарылып, бейіттерінен шығып, әлемдер Раббысының құзырына жиналады. Ал тәннің Раббысына қайтарылуы мұсылмандар, яһудилер және христиандар арасында бірдей мойындалған көзқарас» – деп айтқан.
Рух барзах өмірі үшін адам тәніне қайтқанда, біздің түсінігіміздегідей дүниедегіше қалыпта тірі болып қайтпайды. Десе де оның өзіндік бір күйі, тіршілігі болады. Алайда біз оны өлі күйде көреміз. Мәселен, адам ұйқыда жатқанда оның рухы бұл дүниеден (уақытша) тыс болса да, ол өзіндік тіршілігін тоқтатпайды. Түс көреді, қуанады, қысылады, жылайды, күледі т.с.с. Ал ұйықтап тұрған соң әртүрлі халін баяндайды, яғни ол ұйқыдағы жағдайын сезінеді. Тәтті ұйқы болады және азапты ұйқы бар. Дәл осы сияқты барзах өмірі де өзіндік тіршілікке ие. Демек, барзах өмірінде рух пен тән бірлестігі дүниедегідей кейіпте емес...
материал «Қабір азабы» кітабынан алынды,
ummet.kz
