Ардақты ағайын！

Құрметті қазақстандықтар, отандастар!  Ардақты ағайын! Қадірлі әріптестерім,«Нұр Отан» партиясының мүшелері!

Өкініштісі, «балам жасаған тамағымды жемей қойды», «қайын ағам харам деп тойыма келмеді», «намаз оқымағаным үшін «кәпірсіңдер» деп ұлымыз бізден іргесін бөлді» деген сөздерді бүгінде жиі естіп жүрміз.

«Алып анадан туады» дейді дана халқымыз. Адамзат үшін ежелден ананың қадір-қымбаты айырықша. Ата дінімізде аят, хадистер арқылы ана мәртебесін биік көтеріп, оның бағалануы мен құрметтелуі хақында адамзат баласына қайта-қайта ескертіп, бұл істің маңыздылығын, салмағын нықтай түседі.

Ана – адамды өмірге әкелетін қасиетті жан. Баласы үшін өзінің қуанышы мен тыныштығын, денсаулығы мен әдемілігін қашанда құрбан етуге дайын абзал жан. Баласы үшін тас емшегін жібітіп, тар жатырын кеңіткен ананың орнын адамзат баласы қашанда жоғары бағалаған. Олай болуы заңды да.

Мінекей, күллі әлем мұсылмандары көптен күткен айлар да басталды. Жаратқан Жаббар иеміздің мейірім-рахымымен Ережеп айы есік қақты.

Сәдуақас қажы Ғылманиды «Құран туралы өтіріктер мен жалаларға қарсы» кітабын төтешеден қазіргі қазақ харпіне аудару барысында бірқатар мәліметтерге ие болған едік. Соның бірі – Абай хакімнің христиан миссионеріне жауабы.

Тіршіліктің біз біліп-білмейтін бүкіл тетіктеріне жауапты періштелері болғаны іспетті Ұлы Жаратушының тозақта да Сүбхан (нұқсансыз) есімін көрсететін періштелері бар. Ол – Мәлик періштесі.

Ридуан періштесі кейбір діни мәлімет көздерінде Хазин деп те айтылады.[1] Бұл періштенің міндеті – жұмақты күзету.

Құранда аттары аталатын Һарут пен Марут періштелері тұрғысында адамдар арасында жаңсақ пікір орын алған. 

Мүнкәр мен Нәкир – қабірде адамдарды сұраққа алатын періштелердің аты. Бұл сөзді қазақшаға тәржімелесек, «белгісіз, тосын, бейтаныс, бөгде» деген мағыналарды білдіреді. Мүнкәр мен Нәкир қабірдегі адамға бұрын-соңды көрмеген, тіпті ойына да келмеген бейнеде келетіндіктен болса керек.

Кирамун Катибун – адамның оң және сол жағындағы амал дәптерін дайындайтын екі періштенің есімі. Құранда айтылғандай: «Оның оңына да солына да екі (сөздері мен амалдарын) байқаушы отырады»[1].

Хазірет Омардың (р. а.) Мысырдың халқы әмірлері болған хазірет Амр ибн Асқа (р. а.) келіп:

Өзге дін өкілі өзінің Исламды қабылдауына не себеп болғанын былайша баяндайды:

Орта ғасырда мұсылман елдерінде орталық билік уақыптарды да тәркілеген жағдайлар  болыпты.

Миқдат ибн Амр (р.а.) өзі қатысқан бір жорықтағы оқиғасын былай деп әңгімелейді:

Бір аймақта жаңбыр жаумай, құрғақшылық қиындық туғыза бастаған еді.

Алаш ардақтысы, қазақтың қайталанбас дара тұлғасы Ә.Н.Бөкейханның отбасы, оның жары, балалары жайында оқырман көп біле бермейді. Ел арасында Әлихан кеш үйленген, оның жары өзге ұлт өкілінен деген түрлі әңгімелер өріп жүр. Оның қайсысы қауесет, қайсы шынайы екенін кім білсін?!

Назарларыңызға Құранның «Кәусар» сүресінің бірінші аятындаға мағыналар төңірегіндегі жазбаны ұсынамыз.

Құдіретті Құдай Тағала Құранның "Асыр" сүресінің 4-аятындағы бір бөлігінде салиқалы амалдар жайында сөз етеді. 

Қасиетті Құранда мынадай бір аят бар:

«Қадір» сүресі»

إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ (1) وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ (2) لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ (3) تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ (4) سَلَامٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ (5)

Наурыз мерекесі – Ұлы даланың ұлық мейрамы. Бұл мереке қаһарлы қыстан қысылып шыққан қалың халықты жаңа жылға, жаңа көктемге, жаңа үмітке жетелейтін мереке, көңілдерге қуаныш сыйлап, шаттыққа бөлейтін шара.

Бүгінгі  қоғамда кез-келген жосықсыз әрекеттің бәрін мұсылмандарға жауып, олардың жүріс-тұрысынан бастап, киген киімі, ішкен-жегеніне дейін сын айтуға әуестік байқалады. Өкінішті-ақ. Мұны хақ дін – Исламға деген жаулық  көзқарасқа негізделген идеология арқылы батыстың дамыған ақпараттық құралынан жұққан «вирус» деуге болады.

Бабаларымыз таныстық жайында «Мыңның түсін білгенше, бірдің атын біл» деп өсиеттепті.

Ондаған ғасыр барысында дініміз бен салтымыз өзара біте қайнасып, астарласып ділімізге айналды.

Шежіре – даңғаза, даңғой, құр мақтаныштың құралы емес, өзіне сенімді, аяғын нық басатын, қайдан келіп, қайда бара жатқанын білетін ұрпақ тәрбиелеудің құралы. 

«Баталы құл арымас, батасыз құл жарымас» деген мәтелді, әдетте, көп қолданамыз.

Құран Кәрім – көптеген мұғжизаларға бай кітап. Оған соңғы жылдардағы ғылыми жетістіктер мен жаңалықтар толық дәлел. Сондай-ақ, бұдан кейін де Құран Кәрімнің әрбір сөйлемі, әрбір сөзі, тіпті әрбір әрібі сан-салалы зерттеулерге арқау, том-томдаған еңбектерге жүк болары анық.

Құран мен хадистің тұнып тұрған ғылым екені жөңкілген жылдардың қатпарында қайта-қайта дәлелденіп келеді.

Құран – ғылымның аса үлкен энцпклопедиясы. Заман өткен сайын Құранның ғылыми қыры ашылып келеді. Төменде жердің айналу бағыты Құран аятының мәнісіне тоқталамыз.

Қазіргі замандағы геология ілімі таулардың жер үстіндегі бөлімінің көлеміндей жер астында да тегі барын тапқан.

Әлемге аты әйгілі «Мұхиттар» ғылым академиясының ғалымы океанолог Жак Ив Кусто ислам дініне өтті.

Отбасы – кішкентай мемлекет. Оның ешкімге жария етпейтін өзіндік ішкі ұстаным-ережелері болады. Неке – бұл екі тағдырдың бір арнада тоғысуы. Ол аса нəзік, сырт көзден тасада өте аялап, абайлап сақталуы қажет қарым-қатынастың басталуы. Көпшілікке ұсынылатын қызықты шоу емес.

«Балаңызға өз заманыңыздың емес, ол өмір сүретін заманның білімін беріңіз» деп Хазреті Әли айтпақшы, қай-қайсымыз болсын қоғам талабына сай, бәсекеге қабілетті ұрпақ тәрбиелегіміз келеді. Содан болар заманына лайық білім алсын, қабілеттері ашылсын, жетілсін деп осы күні бүлдіршіндерін жетектеп неше түрлі үйірмелер мен курстардың есігін тоздырып жүрген ата-ана көп.

Өзіңізді бір ой мазалап жүрсе, бұл туралы сүйіктіңізге міндетті түрде айтыңыз. Көп ер адам әйелімді босқа ренжітіп аламын деп барлығын іште сақтап жүреді. Осының салдарынан бәрі тамшыдайын жиналып, кейін қарым-қатынастың соңғы нүктесінің қойылуына себепші болады. Сондай-ақ әйеліңіз сіздің іштей ренжіп жүргеніңізді мүлдем білмеуі мүмкін. Осылай дейді Орталық Азиядағы психоанализ институтының директоры Анна Құдиярова. Мұнымен қатар, психоаналитик ер азаматтарға отбасын сақтап қалуға көмектесетін 8 кеңесімен бөлісті.

2000 жылдан кейін дүниеге келген «Z» ұрпағы сандық әлемде дүниеге келген нәсіл. Сәби кезінен мобилді технологияны қолданып, ғаламторды шарлап өскен олар бұл өмірді әртүрлі гаджеттерсіз тіпті елестете де алмайды.

Дінді кемеліне жеткізген әрі әлемге рақым ретінде жіберілген соңғы нәби Мұхаммедтің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) балаларға деген құрметі мен сүйіспеншілігі ерекше еді.

Ислам дінінде әйел затының жұмыс істеп немесе кәсіппен айналысып, табыс табуы рұқсат етілген амалдар. Үмметтің ұзын етекті жамағатына үлгі болар аналарымыздың арасында да кәсіппен айналысқандары болған.

Жәнібек қайтыс болғаннан кейін 2001 жылы естеліктер жи­на­ғы шықты. Оны құрастырған – Тұрсын Жұртбай мен жолдасы Тоты.

Тарих қатпарында ұлты үшін басын бәйгеге тіккен арыстар аз болмаған. Олардың бірін танысақ, бірін тани бермейміз. Елі үшін аянбаған талай ердің артында қалған еңбегін саралар болсақ бір емес, бірнеше өмірге сыйғызарлықтай.

Аруағыңнан айналайын Құнанбай қажының Қарқаралыда мешіт, Меккеде Тәкие салдырғанын дүйім жұрт тегіс білсе керек. Бірақ, Құнекеңнің медресе салдырғанын біреу білсе, біреу білмес.

Имам Шафиғи шәкірті Юнус бин Абдағлә екеуі ғылыми бір мәселеде пікірталасқа барады. Екеуі де өз ұстанымдарын дәлелдемек болып біраз жерге дейін тартысады.

Әлгі рәуішше мұсылманшылықтың шартын ел ішінде молдалары біліп, бөтендері білмегенмен, бұл білмегендердің мойнынан парыз түспейді.

Қантөгіс пен озбырлықтың ошағына айналған Сирия… Жалған ұрандар мен жалаң үміттердің, шариғатқа қайшы сенімнің құрбаны болған 47 отандасымыз елге қайтарылды.

Шаһкәрім Құдайбердіұлы атамыздың «Мұсылмандық шарты» кітабындағы «Жақсылық пен жамандық Алла Тағаланың тағдырынсыз болмайды деп нанбақ» деп аталатын бөлімін назарларыңызға ұсынамыз.

Белгілі анрополог К. Лоренц дәстүрден бас тарту сананың тұрақтылығы үшін, тіпті мұндай бас тарту толығымен ақталған болса да жоюшы залал әкеледі деп есептейді.

Ортағасырлық тарихтан бері кең-байтақ даламызда адамгершілік тәрбиеге бағытталған ислам діні қанат жая бастады.

Діни экстремизммен ойдағыдай күресу үшін ең алдымен оның келесідей әлеуметтік алғышарттарын болдырмау керек:

Бүгінгі діни ахуалға әсер ететін діни таным төңірегінде белгілі дінтанушы ғалым, философия ғылымдарының докторы, профессор Досай Кенжетай ағамызды сұрақтар жіберіп сөзге тартқан едік.

Астана қаласы әкімдігінің Дін проблемаларын зерттеу орталығының КММ басшысы Долиев Жапал Әмзебекұлымен орталықтың жұмысы жайында сұхбат.

Серікбай қажы ОРАЗ,

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти

«Ғылым мен дін бірге бар»

«Ел болам десең бесігіңді түзе» деген есті сөзді ту көтерген абыз даланың талай тәжірибесі тірілмей келеді. «Отан отбасынан басталарын» ескерсек, «өзі үйде қылығы ғаламторда» болған бүгінгі қоғамның бір ғана бала тәрбиесі туралы айтар сөз де, қаузалар ой да аз болмауға тиіс екенін күн санап кезініп келеміз... Сөз тізгінін «Нұр Астана» мешітінің наиб имамы Руслан Байзақовқа ұсынып көрдік.

Бүгінгі таңда діни білімнің жоқтығынан зардап шеккен азаматтар арамызда жүр. Кейбірі адасып шетел асып жатқанын ақпарат құралдары арқылы естіп-біліп жүрміз. Демек, діни білім беру саласының да қоғамдағы өзектілігі артып келеді деген сөз. Осы саланың қыр-сыры мен маңызы жайында «Нұр Астана» мешітінің наиб имамы Нариман Исеновпен сұхбаттасқан едік.