19
Сейсенбі,
Наурыз

һижри

Категория бойынша

Ақылы мен дінінде кемшілігі бар әйелдер

Мақалалар

Абдуллаһ бин Омардың (р.а.) айтуынша Хазіреті Пайғамбар (с.а.у.): «Ей, Әйелдер қауымы! Садақа беріңдер! Көбірек кешірім сұраңдар! Өйткені тозақтағылардың көпшілігі әйелдер екенін көрдім» деген.

Дәретханаға қатысты сақ болу керек тыйымдар

Мақалалар

Ислам – тазалық діні. Адамзат қауымына ескертуші әрі қуандырушы болып келген соңғы елші Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) біздің өмірге келгенімізден бастап соңғы деміміз біткенге дейінгі барлық жағдайлардың өз әдеп-ережелерін үйретіп кеткен. Соның бірі – дәретханаға қатысты әдептер.

Алла хикметті кімдерге нәсіп етеді?

Мақалалар

Хикмет – кең ұғымды білдіретін сөздердің бірі. Ғалымдардың айтуынша, хикмет сөзі Құранда 4 мағынада кездеседі:

«ӨЗГЕ ДІН ӨКІЛІМЕН ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС»

Мақалалар

Егер ислам сеніміне назар аударатын болсақ, оның ауқымы барлық адамзатты қамтитындығын байқауға болады. Сонымен бірге ислам ақидасынан түсінетініміз, жер бетінде ислам дінінен өзге басқа сенімді ұстанып, басқа шариғатты қолданып, басқа саясаттағы бағыттардың бар екендігін аңғартады.

ТАУСЫЛМАЙТЫН БАЙЛЫҚ

Мақалалар

Адам баласы әлсіз жаратылыс болғандықтан, кейде өмірдің негізгі мақсаттарын ұмытып, болмашы нәрселерге бола, үлкен нығметтерден, өткінші дүние үшін мәңгілік сыйлықтан алыстап қалып жататыны мәлім.

АЛЛАНЫҢ БЕРГЕНІН ЕСКЕ АЛ

Мақалалар

Алла Тағаланың адам баласына беретін нығметтерінің көптегі соншалық, кейде пенде оны ұмытып, немесе ескермей кетеді.

Ақиданың әртүрлі болуы қауіпті ме?

Ақида

Исламдағы ақида жайындағы көптеген тартыстар Аллаға мекен беруге байланысты болып келеді. Матуриди ақидасы бұл туралы не дейді? Жалпы ақиданың әртүрлі болуы қауіпті ме?

Фиқһтағы мәзһабтар – ауызбіршіліктің рәмізі

Ақида

«Мәзһаб» сөзі араб тілінде: «жүретін жол» деген мағынаны білдіреді. Шариғаттағы мағынасы «қандайда діни мәселеде, сұрақ бойынша белгілі мужтаһид ғалымның пәтуа шығару жолы».

«Сәләфимін» деп арнайы жамағатқа кіру қаншалықты дұрыс?

Ақида

Егер «сәләф» сөзінің сөздік мағынасына келер болсақ «алдыңғы, бұрынғы» деген мағынаны білдіреді. Уақыт ағымына қарай әрбір өткен шақ кейінгілер үшін «сәләф» деп аталады. Алайда бұл сөз Ислам дінінде тұрақты, әрі арнайы ұғымға айналып, басқа мағынада қолданылмайтын сипатқа ие болды.

Имам Әбу Ханифа ұстанған фиқһ негіздері

Ақида

Имам Әбу Ханифа қандай да бір мәселенің үкімін шығару үшін, ең алдымен, Алланың Кітабын негізге алған. Одан таппаса, Алла елшісінен жеткен сахих хабарға негізделген. Пайғамбардан бір мәселеге қатысты бір-біріне қайшы мазмұндағы екі сахих хабар жетсе, кейінгі сөзін негізге алған.

Бір мәселеде түрлі пікірлер кездескенде мұсылмандар не істеуі қажет?

Ақида

Дәлелдердің әлсізі мен күштісін бір-бірінен ажыратуға шамасы жетпейтін кісілердің өз бетінше шешім шығарып, таласы көп, дау тудырған мәселеде басқаларды мойындамауы дұрыс емес.

«Тәкфір» және «бидғат» ұғымдарының шынайы мәні

Ақида

«Тәкфір» және «бидғат» ұғымдарының шынайы мәні. Тәкфіршілік – діни экстремизмнің қауіпті түрі.

«Мұндай әдемі, көркем мұсылман болу үшін не істеу керек?»

Ғибратнама

Көршіге қиянат жасамау керек, cонымен қатар көршінің жасаған қиянатына сабыр ету керек. Көршінің мал-мүлкіне көз тікпеу (дәметпеу) керек, бірақ өзіңде мал-мүлк болса, одан көршіңе де ұсыну керек.

Оразадағы бір ғана амалы үшін жәннаттық болған адам

Ғибратнама

Бір отқа табынушы бар еді. Сенімі басқа болса да, мұсылмандардың Рамазан айы мен ораза ұстауына ерекше құрметпен қарайтын.

Намазымды бұзатын нәрселерге жол бергім келмейді

Ғибратнама

Һакам ибн Уяина (р.а.) намазда тұрғанда тек Алланы ғана ойлап, басқа дүниені ұмытатыны соншалықты, тіпті жанында адам бар екенін сезбейді екен.

Біз әкені құрметтеуді ғалымдардан үйренуіміз керек

Ғибратнама

Мұхаммед Саид Рамазан Әл-Бути ислам әлеміне танымал тұлға. Ұлағатты ұстаз. Көптеген еңбек жазған ғұлама. Оның әкесі молла Рамазан Әл-Бути де өз заманының діни қайраткері. Бұл оқиға әкелі-бала қарым-қатынасының бір сәті ғана. 1972 жыл. Латакия университет (бүгінгі таңда, Тишрин университет) ректоры барлық ұстаздар құрамын оқу ордасының құрылғанына бір жыл толуына орай ұйымдастырылған жиынға шақырды.

Пайғамбарды (с.ғ.с) жаудан қорғап қалған сахаба әйел

Ғибратнама

Пайғамбарымыздың (с.ғ.с) Мәдина қаласына құтты қадам басып көшіп келуімен исламды қабылдау бақытына ие болған әрі Ұхыд соғысында бар жан-тәнімен оны қорғаштаған өте жанашыр жақын сахабалардың қатарында Нәсибә анамыз да болды.

Мешітке келгендер мен намазға келгендер

Ғибратнама

Харун ар-Рашид заманында Бәһлул деген данагөй адам өмір сүрген.

Көлік жүргізушісі мен жолаушы оқуы тиіс дұғалар

Бір аят тәпсірі

Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.а.у.) көлік тізгінін ұстаушылар мен жолаушыларға ортақ сүннет амалдар мен дұғаларды үмметіне өсиет еткен. 

Тағдырыңызды түгелімен өзгертетін бір аят

Бір аят тәпсірі

Қасиетті Құран Кәрімде өміріңізді өзгертетін бір аят бар.

Қарыздан құтылу үшін Алладан көмек сұрайтын дұғалар

Бір аят тәпсірі

Қарыздан құтылу үшін Алладан көмек сұрайтын дұғалар:

Әр мұсылманға мотивация беретін 10 аят

Бір аят тәпсірі

Қасиетті Құран Кәрімде әр мұсылманға мотивация беретін 10 аят:

Құрандағы "Әттеген-айлар" жайлы не білесіз?

Бір аят тәпсірі

Қасиетті Құран Кәрімде келетін "әттеген-айларды" білесіз бе?

Осы дұғаны айтқан адам өзін зияннан сақтайды

Бір аят тәпсірі

Дұға мұсылманның Жаратушысына толық бойсұнғандығын, Оған толық тәуелді екендігін білдіреді. Адамды кез-келген жағдайда Раббысын ғана еске алып, Одан ғана жәрдем тілеуге, Жаратушысымен жақын болуға тәрбиелейді. Ал, мына дұғаны айтқан адам өзін зияннан сақтайды:

Жеті атаға дейін қыз алыспау дәстүрі Исламда бар ма?

Дәстүр даналығы

Ислам діні лаж болса жақын туыстығы жоқ - алыстан алуды кеңес етеді. Бұны сахаба сөздерінен де және мүжтәһид-ғұламалардың сөздерінен де анық байқауға болады.

Үлкендердің Құран оқылғанда пышақты жасырып қоюының сыры

Дәстүр даналығы

Үлкендердің Құран оқылғанда пышақты жасырып қоятыны бар. Исламда оған қатысты пәтуа бар ма?

Отқа май құю, отпен аластау салтына шариғат не дейді?

Дәстүр даналығы

Үйленетін болдық. Үлкендер жағы отқа май құю, отпен аластау салтын жасаймыз деп айтты. Шариғат мұндай дәстүрлер туралы не дейді?

Мақал-мәтелдің шығу тарихы

Дәстүр даналығы

Қожа Ахмет Ясауи бабамыз бір күні шәкірттерімен сұхбат құрып отырып:

«Ұят» сөзін қазақ қалай түсінген?

Дәстүр даналығы

Хәкім Абай осы Ұят мәселесіне «Отыз алтыншы сөзінде» терең талдау жасаған. Ол ұяттың тікелей иманмен байланыстылығын паш етіп: «Пайғамбарымыз салалаһу һалайһи уәселәмнің хадис шарифінде айтыпты: «Мән лә хаяһун уә лә иманун ләһу» деп, яғни кімнің ұяты жоқ болса, оның иманы да жоқ, деген» деп сөзді хадистен бастайды.

Қазақ батаны кімнен сұраған?

Дәстүр даналығы

Қазақ халқының тыныс-тіршілігіне бата беру дәстүрі етене сіңісіп кеткен. «Бата беру», «бата алу», «бата сұрау» салты кез келген игі істің бастамасы болған. «Жақсы сөз – жарым ырыс» екеніне сенген халық батаны әрбір жақсылықтың бастауы деп білген. Оны халқымыздың «Жаңбырменен жер көгереді, батаменен ер көгереді» деген өмірлік тәжірибесінен көруге болады.

Білімде лақаб атқа ие болған ғұлама аналар

Дін және ғылым

Имам Әбу Ханифа (р.а) бір сөзінде: «ғалымдардың өмірі туралы оқу – маған фиқһ жайлы білуден де артығырақ»,- дейді.

Өз әкесінен, ағаларынан ілім үйреніп, ғалым атанған аналар

Дін және ғылым

Асма Бинт Асад әл Фаррот

Ілім алу үшін әлеуметтік жағдайыңыз маңызды емес

Дін және ғылым

Халифалық заманда әлеуметтік жағдайы әртүрлі отбасылардан шыққан екі әйел ғалым болды. Өздеріңізге үлгі болсын деген ниетпен қысқаша өмірбаянын бөлісейік:

Дін және ғылым. Діннің ағартушылық қызметі

Дін және ғылым

Ғылым мен діннің арақатынасы – қайшылықты көзқарастарға толы күрделі тақырыптардың бірі. Бір топ ғалымдар ғылым мен дін бір-бірімен толық үйлеседі деп дәлелдесе, тағы бір топ зерттеушілер бұл екі ұғым қашан да қақтығысып келген деп санайды.

Қыз баланың ілім талап етуі турасында ғалымдар не деген?

Дін және ғылым

Хафиз ибн әл-Джәузий «Ахкаму ниса» кітабында былай дейді:

Исламның зайырлы білім алуға көзқарасы

Дін және ғылым

Білім алып, сауатты болу  – ислам дінінің ең басты талабы. Алла тағала білімге байланысты алты жүзден астам аят түсірген. Ең әуелгі түсірілген аяттың өзін «оқы» деп бастады.

Әйелдің сабыры – күйеуді өзгертеді

Исламдағы отбасы

Бір әйел күйеуі екеуінің қарым-қатынасының нашар екенін айтып бір дана қарт кісіге келіпті.

Ерлі-зайыптылар ажырасқанда балалар кімге беріледі?

Исламдағы отбасы

Фиқһ кітаптарында орын алған мәлімет бойынша, жас бала анасымен қалады. Себебі, жас бала маһаббат пен сүйіспеншілікке мұқтаж.

Қыз бен жігіт некелерін тойдан бұрын қиюларына бола ма?

Исламдағы отбасы

Қалыңдық жігіттің үйіне келін болып түсерден бір-екі апта бұрын ғана некелерін қиюларына болады.

Балаңызға ренжігенде теріс тілек айтып қоймаңыз

Исламдағы отбасы

Ата-аналар кейде балаларына кейіп «өлім келгір», «тұқымын құрысын», «атың өшкір» т.б. сол сияқты сөздер айтып жатады.

Келісілген мәһрді басқа затқа ауыстырсам бола ма?

Исламдағы отбасы

Бұндай кезде күйеуінің келісімі маңызды.

Баламен үйде отырудың сіз ойламаған артықшылықтары

Исламдағы отбасы

Қазіргінің әйелдері үйде баламен отыруға қиналады. Байқайсыз ба? Оларды үнемі сыртқа қарай бір күш тартып тұратындай. Неге? Неге бір тойға бару үшін баласын бөтен адамға бақтырып кетеді? Неге әйел жанын сән мен өсек жаулап алған? Денсаулық пен тәлім беруді ойламайды да. Неге бірінші орында отбасы тұрмайтын болды? Неге екенін оларды өзін жетілдіру мен келешек көп мазалайды.

Имам Әбу Ханифаның адамдармен, ата-анасымен қарым-қатынасы

Ұлы тұлғалар

Әбу Ханифаның, Алла оған рахым етсін, жомарттығы және кеңпейілдігі туралы былай деп жеткізіледі:

«Абай жолындағы» тарихи шындық пен өтірік

Ұлы тұлғалар

«Абай жолы» кітабы болған оқиғалар негізінде жазылғанымен, көркем шығарма екенін де естен шығармаған жөн. Әрине, Әуезов көптеген оқиғаларды кітабында өмірде болғандай етіп беруге тырысты.

Хәкім Абайдың Жаратушы жайындағы дәлелі

Ұлы тұлғалар

Иман мен көркем мінез қашан да адамды ақиқатқа жетелейді. Абайдың қара сөз бен өлеңдерін терең барлап қарасаңыз, оның осы ақиқатқа шақырғанын – діттеген межесі мен аңсаған арманы осы екенін аңғарасыз. Сол себепті Абай әуелі иман дейді. Абайдың иманы – Алланың шәриксіз, ғайыпсыз бірлігіне, барлығына және Хазіреті Мұхаммед арқылы жіберген жарлығы мен білдіргеніне мойын сұнып иман ету.

Имам Ағзамның «Әбу Ханифа» деп аталу себебі

Ұлы тұлғалар

Имам Ағзам Әбу Ханифа: имам Ағзам һижраның 80-жылында (б.ж.с. 699 ж.) Ирактың Куфа қаласында дүниеге келген.

«Әбу Ханифадан артық ақылды адам көрмедім»

Ұлы тұлғалар

«Әбу Ханифатан артық ақылды, қадірлі, құдайшыл адам көрмедім» (Язид ибн Һарун).

Хусамуддин әс-Сығнақи – Ханафи мәзһабының белді ғалымы

Ұлы тұлғалар

Сығнақ үлкен білім орталығы болған. Оның топырағынан сан қилы ғалымдар, ақындар, қолбасшылар шыққан. Соның бірі Һисамиддин Сығнақи, Дәруіш Әли ас-Сығнақи, Хусам ад-Дин ас-Сығнақи, Молла имам ас-Сығнақи, Камал ад-Дин ас-Сығнақи, Шайдай шайқы Сығнақи сияқты біртуар ұлдар кезінде Сыр бойының мақтанышына айналды. Сыр бойындағы Сығнақ қаласында дүниеге келген Һисамиддин Сығнақи Сунақата 1132-1199 жылдары өмір сүрген. Отырар қаласындағы кітапхананы басқарған Һисамиддин Сығнақи Сунақата ғұлама ғалымның атақты діни шығармалары «Нихая» мен «Хидая» кітаптарын осы қалада жазған. Бұл еңбектерге оның немересі ғұлама ғалым, әрі ақын шайыр екендігін айта келіп, мұсылман ілімінің заң ғылымы бойынша маманданған, сонымен қатар хадистанушы, философ, тарих, тіл мен әдебиет саласында таланты діннің қылышы атанған Хусамуддин әс-Сығанақи талдау жасаған.

Бір мәзһабты тақлид ету – харам да емес, шариғатқа қайшы да емес

Күдікпен күрес

Тақлид – бір адамның сөзіне және бұл сөздің дұрыстығы жөніндегі дәлелді білместен ілесу дегенді білдіреді. Мұны тақлид десең де, ілесу, еру десең де бұлардың сөздікте еш айырмашылығы жоқ, екеуінің де мағынасы бірдей.

Сүннетті жоққа шығару бүлігі алғаш рет қашан туындаған?

Күдікпен күрес

Сүннетті жоққа шығару бүлігінің шығатынын Пайғамбарымыз (с.а.у.) сонау он төрт ғасыр бұрын мұғжиза ретінде хабар беріп кеткен. Алла елшісі (с.а.у.): «Маған Құран және тағы да сондайы (сүннет) берілді. Жақында қарны тоқ, күрсісіне жантайған біреу «Сендерге Құран жеткілікті. Ол жерде не халал болса, соны халал деп біліңдер. Ал не харам болса оны да солай қабылдаңдар» дейді.

Дінде шектен шығушылардың басты қателіктері

Күдікпен күрес

Дінде шектен шығушылардың ұдайы күн тәртібіне қойып жүрген мына мәселелерге тоқталамыз:

«Сәләфия» сөзінің алғаш бұрмалану тарихы

Күдікпен күрес

«Сәләфия» сөзінің тілдік мағынасы «бір нәрсеге қатысты болу» дегенді білдіреді. Сол себепті сәләфия сөзінің ұғымында кезеңдік шектеу реңкі жоқ, барлық заманға қатысты қолданылады.

Діни алауыздықтың (фитна) шығу себептері

Күдікпен күрес

Кез келген мемлекеттің гүлденуі, өркендеуі, бірінші кезекте экономикалық, табиғи рeсурстарына емес, ішкі тұрақтылығына, ауызбіршілігіне байланысты. Мемлекет кедей болуы мүмкін, алайда сүттей ұйыған ауызбіршілік, ынтымақтың арқасында барлық қиыншылықтарды жеңіп, өркениетті елдер санатына енеді.

Жиһад сөзінің терроризммен байланысы бар ма?

Күдікпен күрес

«Жиһад» ұғымының аясы өте ауқымды. Бүгінгі таңда теріс бағыттағы ақпарат салдарынан көптеген адамдар жиһадтты қару алып соғысу деп біржақты түсінеді. Әрине, мұндай түсінік жиһадтың мағынасын шектейді. Құранда «жиһад» сөзі 35 жерде өткенімен төрт жерде ғана тікелей соғыс мағынасында келген. Құранда соғыс ұғымы «харб», «мухарабә», «мағрака», «қитал» терминдерімен білдірілген. Бірақ, жиһад сөзі соғысты да қамтығандық-тан, көпшілік жиһад делінген кезде тікелей соғысты түсінеді.

Наурызбай қажы Тағанұлы: Қайырымдылық жасасаң – қайырын өзің көресің

Сұхбат

Мүфтияттың жамағатқа діни терең мәселелер бойынша пәтуа беруден кейінгі бірінші мақсаты – сауатты, рухани дүниесі бай қоғам қалыптастыруға зор үлес қосу. Бұл орайда Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының атқарып жатқан жұмыстарының ауқымды екенін байқаймыз. Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлынан алған сұхбатта осы жұмыстардың маңызы жайында айтылады.

Наурызбай қажы ТАҒАНҰЛЫ: Ихсан ілімі ізгілікке тәрбиелейді

Сұхбат

БАТЫРЖАН МАНСҰРОВ: «Имамдық қызмет – академиялық мектеп»

Сұхбат

Назарларыңызға Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы Уағыз-насихат бөлімінің меңгерушісі Батыржан Мансұровпен сұхбатымызды ұсынып отырмыз.

Программист қари: «Құран жаттау қиын емес»

Сұхбат

ІХ республикалық «Құран Кәрімді жатқа және мәнерлеп оқу» байқауының Нұр-Сұлтан қаласы бойынша іріктеу кезеңінде жүлделі үшінші орынды иеленген Болат Кенебаевтың қарилығын әріптестерінің өзі жуырда білді. Ол – ҚМДБ Ғаламтор секторының техникалық қызметкері. Болат қаримен сәті түскен сұхбатымызды назарларыңызға ұсынып отырмыз.

САНСЫЗБАЙ ҚҰРБАНҰЛЫ: Шариғи үкім немесе пәтуа беруге уәкілетті тұлғаның бойынан табылуы міндетті қасиеттер бар

Сұхбат

Назарларыңызға ҚМДБ Ғұламалар кеңесінің мүшесі, Шариғат және пәтуа бөлімінің меңгерушісі, Республикалық ақпараттық-насихат тобының мүшесі, белгілі исламтанушы-ғалым Сансызбай Құрбанұлымен өткен сұхбатымызды ұсынып отырмыз.

БАС МҮФТИ: Сын сағатта сағымызды сындырмайық

Сұхбат

Қазіргі таңда ел ішінде «Пандемия жағдайында қасиетті Құрбан айт мейрамы қалай аталып өтілмек, қаупі асқынып, қыспаққа алған індетке қарсы күреске халықты жұмылдыруда, жұртты пандемиядан сақтануға шақыруда Діни басқарма, діни қайраткерлер нендей жұмыстар атқаруда, сондай-ақ кейбір діни рәсімдерді тоқтатуға немесе оларға қатысатын адамдардың санын шектеуге қатысты қабылданып жатқан шешімдер Ислам талаптарына сай келе ме?» деген мазмұндағы сұрақтар жиі қойылуда.