16
Дүйсенбі,
Маусым

һижри

Категория бойынша

Ақылы мен дінінде кемшілігі бар әйелдер

Мақалалар

Абдуллаһ бин Омардың (р.а.) айтуынша Хазіреті Пайғамбар (с.а.у.): «Ей, Әйелдер қауымы! Садақа беріңдер! Көбірек кешірім сұраңдар! Өйткені тозақтағылардың көпшілігі әйелдер екенін көрдім» деген.

Дәретханаға қатысты сақ болу керек тыйымдар

Мақалалар

Ислам – тазалық діні. Адамзат қауымына ескертуші әрі қуандырушы болып келген соңғы елші Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) біздің өмірге келгенімізден бастап соңғы деміміз біткенге дейінгі барлық жағдайлардың өз әдеп-ережелерін үйретіп кеткен. Соның бірі – дәретханаға қатысты әдептер.

Алла хикметті кімдерге нәсіп етеді?

Мақалалар

Хикмет – кең ұғымды білдіретін сөздердің бірі. Ғалымдардың айтуынша, хикмет сөзі Құранда 4 мағынада кездеседі:

«ӨЗГЕ ДІН ӨКІЛІМЕН ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС»

Мақалалар

Егер ислам сеніміне назар аударатын болсақ, оның ауқымы барлық адамзатты қамтитындығын байқауға болады. Сонымен бірге ислам ақидасынан түсінетініміз, жер бетінде ислам дінінен өзге басқа сенімді ұстанып, басқа шариғатты қолданып, басқа саясаттағы бағыттардың бар екендігін аңғартады.

ТАУСЫЛМАЙТЫН БАЙЛЫҚ

Мақалалар

Адам баласы әлсіз жаратылыс болғандықтан, кейде өмірдің негізгі мақсаттарын ұмытып, болмашы нәрселерге бола, үлкен нығметтерден, өткінші дүние үшін мәңгілік сыйлықтан алыстап қалып жататыны мәлім.

АЛЛАНЫҢ БЕРГЕНІН ЕСКЕ АЛ

Мақалалар

Алла Тағаланың адам баласына беретін нығметтерінің көптегі соншалық, кейде пенде оны ұмытып, немесе ескермей кетеді.

Ақиданың әртүрлі болуы қауіпті ме?

Ақида

Исламдағы ақида жайындағы көптеген тартыстар Аллаға мекен беруге байланысты болып келеді. Матуриди ақидасы бұл туралы не дейді? Жалпы ақиданың әртүрлі болуы қауіпті ме?

Фиқһтағы мәзһабтар – ауызбіршіліктің рәмізі

Ақида

«Мәзһаб» сөзі араб тілінде: «жүретін жол» деген мағынаны білдіреді. Шариғаттағы мағынасы «қандайда діни мәселеде, сұрақ бойынша белгілі мужтаһид ғалымның пәтуа шығару жолы».

«Сәләфимін» деп арнайы жамағатқа кіру қаншалықты дұрыс?

Ақида

Егер «сәләф» сөзінің сөздік мағынасына келер болсақ «алдыңғы, бұрынғы» деген мағынаны білдіреді. Уақыт ағымына қарай әрбір өткен шақ кейінгілер үшін «сәләф» деп аталады. Алайда бұл сөз Ислам дінінде тұрақты, әрі арнайы ұғымға айналып, басқа мағынада қолданылмайтын сипатқа ие болды.

Имам Әбу Ханифа ұстанған фиқһ негіздері

Ақида

Имам Әбу Ханифа қандай да бір мәселенің үкімін шығару үшін, ең алдымен, Алланың Кітабын негізге алған. Одан таппаса, Алла елшісінен жеткен сахих хабарға негізделген. Пайғамбардан бір мәселеге қатысты бір-біріне қайшы мазмұндағы екі сахих хабар жетсе, кейінгі сөзін негізге алған.

Бір мәселеде түрлі пікірлер кездескенде мұсылмандар не істеуі қажет?

Ақида

Дәлелдердің әлсізі мен күштісін бір-бірінен ажыратуға шамасы жетпейтін кісілердің өз бетінше шешім шығарып, таласы көп, дау тудырған мәселеде басқаларды мойындамауы дұрыс емес.

«Тәкфір» және «бидғат» ұғымдарының шынайы мәні

Ақида

«Тәкфір» және «бидғат» ұғымдарының шынайы мәні. Тәкфіршілік – діни экстремизмнің қауіпті түрі.

Маған Алладан қорқуға себеп болатын кеңес бересіз бе?

Ғибратнама

Тақуа бір кісі былай деп түсіндіреді:

Ең жаман және ең жақсы екі мүше

Ғибратнама

Лұқман бір уақытта қойшы болады. Қожайыны Лұқманның ақылын тексеруді ойлап, оған қой сойып ең жақсы екі мүшесін әкелуді сұранады.

Қиындыққа тап болғанда мына салиқалы әйелді есіңе ал

Ғибратнама

Мұхаммед ибн Ка’б Бәни Исраилде Аллаға көп құлшылық ететін бір ұлы ғалым болғанын айтады. Ол әйелін қатты жақсы көретін, бірақ ол қайтыс болады.

Бес нәрсені іздеп едік, мына бес жерден таптық

Ғибратнама

Бес түрлі қараңғылық бар және бұларға қарсы бес түрлі жарық бар.

Жүректі тербеп, иманды жаңалайтын оқиға

Ғибратнама

Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) Меккеде көп қиындық көрген соң, Исламды жеткізу мақсатында Тайф қаласына барады.

«Бұл су көңіл отымен ысыған су екен...»

Ғибратнама

Тарихта Азиз Махмұд Һудаи деген әулие кісі өткен. Баста қазылық қызметін атқарып жүріп, кейіннен сопылық жолына түсіп, осы жолда үлкен рухани деңгейлерге жетеді.

Көлік жүргізушісі мен жолаушы оқуы тиіс дұғалар

Бір аят тәпсірі

Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.а.у.) көлік тізгінін ұстаушылар мен жолаушыларға ортақ сүннет амалдар мен дұғаларды үмметіне өсиет еткен. 

Тағдырыңызды түгелімен өзгертетін бір аят

Бір аят тәпсірі

Қасиетті Құран Кәрімде өміріңізді өзгертетін бір аят бар.

Қарыздан құтылу үшін Алладан көмек сұрайтын дұғалар

Бір аят тәпсірі

Қарыздан құтылу үшін Алладан көмек сұрайтын дұғалар:

Әр мұсылманға мотивация беретін 10 аят

Бір аят тәпсірі

Қасиетті Құран Кәрімде әр мұсылманға мотивация беретін 10 аят:

Құрандағы "Әттеген-айлар" жайлы не білесіз?

Бір аят тәпсірі

Қасиетті Құран Кәрімде келетін "әттеген-айларды" білесіз бе?

Осы дұғаны айтқан адам өзін зияннан сақтайды

Бір аят тәпсірі

Дұға мұсылманның Жаратушысына толық бойсұнғандығын, Оған толық тәуелді екендігін білдіреді. Адамды кез-келген жағдайда Раббысын ғана еске алып, Одан ғана жәрдем тілеуге, Жаратушысымен жақын болуға тәрбиелейді. Ал, мына дұғаны айтқан адам өзін зияннан сақтайды:

Әмеңгерлік дәстүрі: Әйел ерден кетсе де, елден кетпейді

Дәстүр даналығы

Әмеңгерлік дегеніміз – ері дүниеден өткен әйелдің қайын ағасына яки қайын інісіне өз келісімі мен ризалығын беруі арқылы некелесуі. Мұның астарында «Өзіміздің әулетіміздің жесірін жылатпаймыз, жетімімізді өзгенің есігінің алдына телміртпейміз» деген ұстаным жатыр.

Шашу дәстүрі қай кезде орындалады?

Дәстүр даналығы

Халқымыздың бір ерекшелігі – титімдей қуанышын жұртқа әйгілеп, көпшілікпен бөлісе тойлап, қызығын жария етіп жар салуында болса керек. Шашу – сол қуаныштардың айғағындай, үкісіндей салтанатты дәстүр.

Тілашар – баланың оқуға құмарлығын арттыратын дәстүр

Дәстүр даналығы

«Тілашар» дәстүрін айтпас бұрын бір нәрсеге кішкене тоқталайын.

Қазақтың әйелі қонаққа бас көтеріп кірмейді

Дәстүр даналығы

Бас асудың, табақ тартудың да өзіндік заңдылығы бар. Баспен қосып, кәделі жілікпен қоса қазанға мойын, жақ, жұмыр салынады. Алайда жақ пен мойын баспен бірге асылғанымен, сый табаққа қосылмай, қазан ұстаған әйелдердің табағында қалады. Қазақтың «бас пен жақты айырма», «бас пен мойынды бөлме» деген сөзі осыған қаратылған.

Балдыз-жезденің, қайны-жеңгенің арасындағы сәлемдесу

Дәстүр даналығы

Сәлем жосындарының түрлерін айтқанда бір нәрсе ойымнан қалыс қалыпты, ұмытыппын. Олар – балдыз бен жезденің, қайны мен жеңгенің арасындағы амандасулар.

Сойылған малдың тісі неге қағылады?

Дәстүр даналығы

Бастың тісін қақпай әкелу өкпе, назды білдіретіні туралы Зейнеп Ахметова «Бабалар аманаты» кітабында мынадай үзінді келтіреді.

Шәкіртке көмек беру ризықты арттырады

Дін және ғылым

Жас шәкірттерге демеу болып, іліміңізді алып, кәсібіңізді істеп емін-еркін жүре беріңіз. Ал қиямет күні сол жақсылықтың сауабынан ғалымдармен бір сапта тұрып қалуыңыз әбден мүмкін.

Раббының разылығына жету үшін ілімнің өзі жеткілікті ме?

Дін және ғылым

Сен бәрін үйреніп, біліп, мыңдаған сөрелерді кітаптарға толтырсаң да, амал жасамасаң, Қияметте саған іліміңнің ешқандай пайдасы жоқ.

Ілімге тек шынайы мүмін ғана қол жеткізеді

Дін және ғылым

Әбу Кәбшә әл-Әнмәри (Алла разы болсын) Пайғамбарымыздан (с.ғ.с) мынадай хадисті жеткізеді:

Ілім – Құран, сүннет, «мен білмеймін» деген сөз

Дін және ғылым

Өкінішке қарай, қазір аз-маз кітап оқысақ та, «білдім синдромының» құрбанына айналып кетіп жатқан жайымыз бар. Негізінде, Пайғамбарымыз (с.ғ.с) өзінің сахабаларын «Біз білмейміз! Алла және оның Елшісі жақсырақ біледі» деген сөзге баулыған. Тіпті, сахабалар мен тәбиғиндер (Алла разы болсын) бұрын естіген хадисін қайталап тыңдаса да, жаңадан естіп тұрғандай зер салып тыңдайтын.

Ілімнің сыртқы көрінісіне алданып, амал етуді тастап қойма

Дін және ғылым

Балақай! Өзің білгендей, мен жүзден аса кітап жаздым.

Исламдағы «ғылым» термині, ғылым үйренудің маңызы

Дін және ғылым

Араб тілінде білу мағынасына келетін «ғылым» сөзі көбінесе білім, мағлұмат деген мағыналарға келеді. Бір нәрсені нақты үйреніп сенуді ғылым дейміз. Білімсіздіктің, надандықтың антонимі болып табылатын «ғылым» сөзінен ғалым, мағлұмат, мұғалім және тағы басқа сөздер шыққан. Ислам ғалымдары ғылымды «Кісінің ақыл және сана сезіміне сыйымды мағлұмат» деп түсіндіреді. «Ғылым бір нәрсенің өз кейпінде танылуы».

Балалардың имани сұрақтарына қалай жауап береміз?

Исламдағы отбасы

Бала бұл әлемге жаңадан келген жаратылыс. Ол логикалық, әрі қарапайым сұрақтар қою арқылы бұл әлемді зерттеуге тырысады. Сол алуан түрлі сұрақтардың кейбірі иман мен Алланың затына қатысты болып келеді. Ал ата-аналар балаларының жүрегіне иман ұялату үшін осы екі сұраққа жете мән беріп, қанағатты түрде жауап беруі керек. Ата-аналар балаларының жас кезіндегі ең сенімді ақпарат көзі болып табылады.

Болашақ жарыңның бойындағы мына үш қасиетке мән бер

Исламдағы отбасы

Қыз да, еркек те болашақ жарының бойында мына үш қасиеттің болуына мән беруі керек:

Жанұя бақытының екі ауыз сөзбен сипатталуы

Исламдағы отбасы

Хадис шәрифтерде былай делінеді:

Ерлі-зайыптылардың бөлмесінде Құран кітап тұрса бола ма?

Исламдағы отбасы

Ерлі-зайыптылардың бөлмесінде Құран кітабы тұрса дұрыс па, әлде басқа бөлмеде тұрғаны дұрыс па?

Үйленудегі мақсат екеу: ұрпақ сүю және харамнан сақтану

Исламдағы отбасы

Үйлену – пенделер үшін пайдалы, үлкен мақсатқа бастайтын Алла Тағала жолға қойған ұлы да, берекелі бір келісім болып табылады. Үйленудегі негізгі мақсат екеу: ұрпақ сүю және харамнан сақтану.

Қызға құда түсу және оның үкімдері

Исламдағы отбасы

Жігіттің қызға үйлену туралы тілек білдіруі «құда түсу» («хитба») деп аталады. Жігітті «құда түсуші», қызды «саушы келіп жатқан қыз» дейді. Неке қиюдан бұрын құда түсу – сүннет.

Үмметтің имамдары: Әбу Ханифаның (р.а) даналығы

Ұлы тұлғалар

Хазіреті әл-Хатиб әл-Бағдадий (Алла одан разы болсын) Әли ибн әл-Жағдтан (Алла одан разы болсын) жеткен тізбекпен былай дегенін риуаят етеді:

Әбу Ханифаның адамдармен және ата-анасымен қарым-қатынасы

Ұлы тұлғалар

Әбу Ханифаның, Алла оған рахым етсін, жомарттығы және кеңпейілдігі туралы былай деп жеткізіледі:

Ханафи мәзһабының фиқһ ғұламалары: Хусамуддин әс-Сығнақи

Ұлы тұлғалар

Сығнақ үлкен білім орталығы болған. Оның топырағынан сан қилы ғалымдар, ақындар, қолбасшылар шыққан. Соның бірі Һисамиддин Сығнақи, Дәруіш Әли ас-Сығнақи, Хусам ад-Дин ас-Сығнақи, Молла имам ас-Сығнақи, Камал ад-Дин ас-Сығнақи, Шайдай шайқы Сығнақи сияқты біртуар ұлдар кезінде Сыр бойының мақтанышына айналды.

Қырағат ілімі тарихында танымал болған қарилар

Ұлы тұлғалар

Құран Кәрім ұрпақтан-ұрпаққа өзіндік оқылу ерекшеліктерімен жетіп отырған. Осындай оқылу ерекшеліктерін негізінде бірқатар қырағаттар пайда болып, уақыт өте қатаң шарттармен бекітілген белгілі қырағаттар қалыптасты. Құран Кәрімге ерекше мән берген мұсылман үмбеті оның келер ұрпаққа жетуіне және оқылуына айрықша көңіл бөлген. Қырағат ғалымдары жету жолдары мен жеткізуші тұлғаларды мұқият зерттей отырып, тарихта кеңінен танылған бірнеше Құран қырағаттарын анықтап берді.

Ең көп хадис риуаят еткен сахаба

Ұлы тұлғалар

“Аллаһым, Әбу Һурәйра мен анасын бүкіл мүминдерге сүйікті ет!”. (хадис)

Қазақ тарихында аты алтын әріппен жазылған аналар

Ұлы тұлғалар

Бәрімізге белгілі қоштасу қажылығында Ардақты Пайғамбарымыз (с.ғ.с) жиналған жұртшылыққа: «Уа адамдар! Әйел құқығына қатысты барлық нәрседен қорқыңдар. Әйелдердің сендердің алдарында міндеттері болғандай, олардың да алдында сендердің міндеттерін бар» - деп жетінші ғасырдың өзінде әйелдер құқығының басымдылығын атап көрсеткен.

Бидғаттың сенімде, сөздерде, амалдарда болуы

Күдікпен күрес

Діни бидғат сенім мәселелерінде, сөздерде және амалдарда болады.

Бір мәзһабты тақлид ету – харам да емес, шариғатқа қайшы да емес

Күдікпен күрес

Тақлид – бір адамның сөзіне және бұл сөздің дұрыстығы жөніндегі дәлелді білместен ілесу дегенді білдіреді. Мұны тақлид десең де, ілесу, еру десең де бұлардың сөздікте еш айырмашылығы жоқ, екеуінің де мағынасы бірдей.

Сүннетті жоққа шығару бүлігі алғаш рет қашан туындаған?

Күдікпен күрес

Сүннетті жоққа шығару бүлігінің шығатынын Пайғамбарымыз (с.а.у.) сонау он төрт ғасыр бұрын мұғжиза ретінде хабар беріп кеткен. Алла елшісі (с.а.у.): «Маған Құран және тағы да сондайы (сүннет) берілді. Жақында қарны тоқ, күрсісіне жантайған біреу «Сендерге Құран жеткілікті. Ол жерде не халал болса, соны халал деп біліңдер. Ал не харам болса оны да солай қабылдаңдар» дейді.

Дінде шектен шығушылардың басты қателіктері

Күдікпен күрес

Дінде шектен шығушылардың ұдайы күн тәртібіне қойып жүрген мына мәселелерге тоқталамыз:

«Сәләфия» сөзінің алғаш бұрмалану тарихы

Күдікпен күрес

«Сәләфия» сөзінің тілдік мағынасы «бір нәрсеге қатысты болу» дегенді білдіреді. Сол себепті сәләфия сөзінің ұғымында кезеңдік шектеу реңкі жоқ, барлық заманға қатысты қолданылады.

Діни алауыздықтың (фитна) шығу себептері

Күдікпен күрес

Кез келген мемлекеттің гүлденуі, өркендеуі, бірінші кезекте экономикалық, табиғи рeсурстарына емес, ішкі тұрақтылығына, ауызбіршілігіне байланысты. Мемлекет кедей болуы мүмкін, алайда сүттей ұйыған ауызбіршілік, ынтымақтың арқасында барлық қиыншылықтарды жеңіп, өркениетті елдер санатына енеді.

Наурызбай қажы Тағанұлы: Қайырымдылық жасасаң – қайырын өзің көресің

Сұхбат

Мүфтияттың жамағатқа діни терең мәселелер бойынша пәтуа беруден кейінгі бірінші мақсаты – сауатты, рухани дүниесі бай қоғам қалыптастыруға зор үлес қосу. Бұл орайда Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының атқарып жатқан жұмыстарының ауқымды екенін байқаймыз. Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлынан алған сұхбатта осы жұмыстардың маңызы жайында айтылады.

Наурызбай қажы ТАҒАНҰЛЫ: Ихсан ілімі ізгілікке тәрбиелейді

Сұхбат

БАТЫРЖАН МАНСҰРОВ: «Имамдық қызмет – академиялық мектеп»

Сұхбат

Назарларыңызға Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы Уағыз-насихат бөлімінің меңгерушісі Батыржан Мансұровпен сұхбатымызды ұсынып отырмыз.

Программист қари: «Құран жаттау қиын емес»

Сұхбат

ІХ республикалық «Құран Кәрімді жатқа және мәнерлеп оқу» байқауының Нұр-Сұлтан қаласы бойынша іріктеу кезеңінде жүлделі үшінші орынды иеленген Болат Кенебаевтың қарилығын әріптестерінің өзі жуырда білді. Ол – ҚМДБ Ғаламтор секторының техникалық қызметкері. Болат қаримен сәті түскен сұхбатымызды назарларыңызға ұсынып отырмыз.

САНСЫЗБАЙ ҚҰРБАНҰЛЫ: Шариғи үкім немесе пәтуа беруге уәкілетті тұлғаның бойынан табылуы міндетті қасиеттер бар

Сұхбат

Назарларыңызға ҚМДБ Ғұламалар кеңесінің мүшесі, Шариғат және пәтуа бөлімінің меңгерушісі, Республикалық ақпараттық-насихат тобының мүшесі, белгілі исламтанушы-ғалым Сансызбай Құрбанұлымен өткен сұхбатымызды ұсынып отырмыз.

БАС МҮФТИ: Сын сағатта сағымызды сындырмайық

Сұхбат

Қазіргі таңда ел ішінде «Пандемия жағдайында қасиетті Құрбан айт мейрамы қалай аталып өтілмек, қаупі асқынып, қыспаққа алған індетке қарсы күреске халықты жұмылдыруда, жұртты пандемиядан сақтануға шақыруда Діни басқарма, діни қайраткерлер нендей жұмыстар атқаруда, сондай-ақ кейбір діни рәсімдерді тоқтатуға немесе оларға қатысатын адамдардың санын шектеуге қатысты қабылданып жатқан шешімдер Ислам талаптарына сай келе ме?» деген мазмұндағы сұрақтар жиі қойылуда.