1.Иман сөзіне түсінік

Иман сөзі–араб тіліндегі «ә-мә-нә» етістігінен шығып «ифъал» бабында қолданылған масдар (етістіктен құрылған есімдік) болып саналады. Ал жалпы «иман» ұғымы–бір адамның сөйлеген сөзін қуаттау, айтқанын қабыл ету, шын көңілімен қуаттау, айтқанын қабыл ету, шын көңілімен қабылдау, күмәнғк жол берместен нақты, жүрекпен, шын ықыласпен сену деген мағыналарды береді. Иман еткен кісі «мүмин», иман етілген нәрселерге де «мүминун биһ» дейді.

Біз қазақ халқы, қазақ болуымыздан бұрын мұсылман болған халықпыз. Олай деуіміздің себебі, Қазақ хандығы құрылмай тұрып осынау байтақ даламызда өмір сүрген барша халық ислам дінінің ұстанушылары болған. Сол себепті де қазақ халқының салт-дәстүрлері ислам дінімен біте қайнасып кеткен десек артық айтқан болмаймыз.

Жаназаның жуылуынан көмілуіне дейін жасалатын істерге – «тәжһиз» (әзірлеу) дейді. Исламда өлген адамның ең қысқа мерзімде жуылып, кебінделіп, жаназа намазы оқылып көмілуі керек. Бұл – мұстахап.

Үш рәкаттан тұратын үтір намазының оқылу тәртібі төмендегідей:

Құптан намазының алдымен төрт рәкат бекітілмеген сүнеті оқылады.

Ақшам (намазшам) намазының үш рәкат парызы бесін мен намаздыгер намазының алғашқы үш рәкат намазы секілді оқылады.

Намаздыгер намазының парыздан бұрын оқылатын төрт рәкат сүннеті – мүәккад болмаған сүннет (Яғни, бекітілмеген сүннет).

Аузы берік кісіге мәкрүһ және мәкрүһ емес нәрселер

Оразаның дұрыс орындалуы үшін мынадай шарттар орындалуы тиіс:

Айша анамыздың айтуы бойынша  Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Мәдинаға қоныстанғаннан кейін өмірден өткенше (жыл сайын) рамазан айының соңғы он күндерінде иғтикафқа кіретін еді. Және оразаның соңғы он түнін құлшылықпен өткізген Алла елшісі (с.ғ.с.): «Соңғы он күннің тақ сандарынан қадір түнін іздеңдер», - деген.

«Зекет» – араб тілінен енген сөз. Бұл сөздің тілдік мағынасы «көбею, өсу, тазару» дегенді білдіреді. Құран кәрімде قد أفلح من تزكى «Расында өз нәпсісін тазартқан кісі (тозақ азабынан) құтылды,» [1]–деп, зекет берудің тазару мағынасында қолданылғандығы бұған дәлел.

Сауда  тауарларының  зекетіне  байланысты дәлелдер: Алла Тағала «Бақара» сүресінің 81-аятында: «Ей, иман еткендер, тапқандарыңның және сендер үшін жерден шығарғандарымыздың адал және тазаларын Алла үшін жұмсаңдар».

Түйе зекетінің нисап мөлшері мен парыз болған мөлшері Пайғамбарымыздың (ﷺ) хадистерінде анық көрсетілген.

Дінімізде белгілі мөлшердегі бағалы түсті металлдарға да зекет парыз етілген.

Жоғарыда алтынның белгіленген нисап мөлшері – 85 грамм дедік. Міне осы 85 грамм алтыннан 2.125 грамм зекет ретінде беріледі. Бұл – 2,5%, яғни, 85 грамның қырық та бірі деген сөз.

Пайғамбарымыз (ﷺ) дәуірінде қазіргідей қағаз ақша емес, динар (алтын ақша) мен дирһам (күміс ақша) қолданылғандықтан, қазіргі қағаз ақшаның зекет нисабын белгілеуде алтын мен күміс негізге алынып есептеліп отыр. Алтынның нисабы – 85 грамм.

Қа­жы­лық ғи­ба­да­тын­да қа­жы­лық­тың па­рыз­да­ры мен шарт­та­ры­нан бас­қа уә­жіп мін­дет­тер бар.

Ислам шариғатында басқа адамға тапсыру арқылы жасалатын құлшылықтарды өкіл(нияба) арқылы атқарылатын ғибадат деп атайды. Өкіл арқылы атқарылатын құлшылықтың түрлеріне мыналар жатады:

Қажылық ғибадатының парыз болуының өзіндік шарттары бар. Яғни, шариғатымыз бойынша мынадай кісілерге ғана қажылық өтеу парыз болып саналады:

Қажылық жасау барысында кейбір мәселелер кедергі келтіреді:

Қажылық ғибадаты шамасы жеткен әрбір адамға өмірінде бір рет парыз.

Сағи (араб тілінде) – шапшаң жүру, жүгіру деген мағынаны білдіреді. Ал шариғаттағы терминдік мағынасы: Мәсжидул-Харам жақта орналасқан Сафа және Мәруа төбелерінің арасында Сафа төбешігінен бастап, Мәруада аяқтау шартымен төрт рет барып, үш рет қайтып келу.