Амр ибн Жәмухтың оқиғасы:

Алла тағала алғашқылар мен кейінгілерді жинайтын ақырет күні оның әділдігінен жүрегің тынышталады. Бұл дүниеде өзгеде есесі кеткен адам сол күні ақысын алады, кім бұл өмірде зұлымдық көрсе, ол күні кегін қайтарады, жамандық жасағандар сол күні жазасын алады.

«Сендер мұны (яғни, жалған жала жабуды) болмашы іс деп санайсыңдар. Алайда ол – Алланың алдында өте үлкен күнә» («Нұр» сүресі, 15-аят).

Ардақты Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) дінсіздерді Аллаға, ақырет күніне иман келтіруге шақырады.

Халқымызда “Бірлік береке бастауы” деген нақыл бар. Алла Тағала ел ішінде бүлік тудырып шатақ шығарудың қаншалықты үлкен күнәлі іс екендігін қатаң түрде ескертіп, “Фитна (бүлік) шығару адам өлтіруден де ауыр күнә”, – деп баяндайды (“Бақара” сүресі, 217-аят).

Зұлымдықтың зарарлы екені рас. Залым қайдан туады? Ол айдаладан келіп, өз дегенін істеп жүрген адам емес. Оны тудыратын – өзі өмір сүріп жүрген қоғамы, қоршаған ортасы.

Тәкбірден кейін қол байлау – сүннет. Ал, кіндіктен төмен ұстау - абзал. Тақуалыққа ең жақыны – осы. Қол байлағанда оң қолдың басбармағы және кішкентай саусағы арқылы сол қолдың білезігінен қапсыра ұстайды.

Ханафи және Мәлики мәзһабтары бойынша, намазда қол тек ифтитах тәкбірінде ғана көтеріледі.

Ханафи мәзһабы бойынша хадис үш түрге бөлінеді: Мүтәуәтір, Мәшһүр және Ахад хадистер.

Дұға жасайтын кезде екі қолды көтеріп, дұғаның соңынан бет сипау – мұстахаб. Оған мына төмендегі хадистер дәлел:

Жалпы, парыз намаздардан кейін зікір айтып, дұға жасау – сүннет. Алла елшісінің (с.а.у.) бұған қатысты сахих хадистері жеткілікті.

Ханафи мәзһабы бойынша әйелдің намаз қимылындағы ерекшеліктер төмендегідей:

Ашура күні, яғни Мұхаррам айының оныншы күнінде қайыр жасағандарға, бойсұнып, құлшылық етушілерге Алла Тағала ерекше сауап жазады. Пайғамбарымыз (с.а.у.): «Кімде-кім, Ашура күнін бала-шағаға жомарттық көрсетсе, Алла Тағала жыл бойы оның ризығын молайтады» - деген.

Муслимнің "Сахих" жинағында Ашура күні ораза тұту бір жылдық қателіктерді жуады деп айтылса, ал қажылық кезінде Арафат күнгі ораза екі жылдық күнәға кәффарат болады делінген.

Оразаны Мұхаррамның 10-шы күні ғана тұтып қоймаған абзал. Олай ету құлшылықта өзге дін өкілдеріне ұқсау болып табылады. Сондықтан, оразаны 9-шы және 10-шы күндерде қатар тұтқан жөн.

Қасиетті Құранда Алла Тағала: «Тегінде, аспан мен жер жаратылған күннен бастап, Алла айдың санын он екі етіп белгілеген. Оның төртеуі (Зулқағда, Зулхижжа, Мұхаррам, Режеп) соғысуға тыйым салынған айлар. Дінде бұл дұрыс. Бұл айларда сендер өздеріңе зиян жасамаңдар. Бірақ, кәпірлер бірігіп алып, сендерге шабуыл жасаса сендер де бірігіп оларға қарсы шабуыл жасаңдар. Естеріңде болсын, Құдай қашанда діндарлар жағында» («Тәубә» сүресі, 36-аят), - деген.

Муслимнің "Сахих" жинағында Әбу Һурайрадан (р.ғ.) жеткен хадисте:"Оразаның Рамазаннан кейінгі абзалы - Алланың айы -Мұхаррам, ал намаздың парыздардан кейінгі абзалы - түнгі намаз" - деп айтылған.

Құлшылық амалдар парыз, уәжіп, нәпіл болып бекітілуіне байланысты сауабы да әртүрлі деңгейде болады. Нәпіл ораза тұтқан мұсылман парыз және уәжіп оразалардың сауабын ала алмағанмен, бұл ғибадат пендені Аллаға жақындататын қайырлы амалдардың бірі болып есептелінеді. Мұсылман нәпіл оразаны ұстауға міндетті емес.

«Жақсы көрген дүниелеріңнен (яғни, бір бөлігін болса да) Алла жолында жұмсамайынша, ізгілікке қол жеткізе алмайсыңдар» («Әли Имран» сүресі, 92-аят).

Пенде мұқтажға садақа берумен сауапқа кенеледі әрі мүлкінен ештеңе кемімейді. Керісінше, жұмсаған дүниесінің орны қайтадан толып отырады. Жаңасымен ауысады. Алла оның тапқан малына (яғни ақшасына, дүниесіне) береке беріп қояды. Алайда, садақаға алушыдан гөрі беруші көбірек мұқтаж

Өзара бауырмалдық пен жанашырлыққа, адамгершілікке  негізделген салауатты қоғам құруды мақсат ететін Ислам дінінде әр мұсылманға бес парыздың жүктелетіні белгілі. Парыз – бұлтартпас дәлелдермен әмір етілген діни іс-әрекеттер мен міндеттер.

Қолдарындағы байлықтарының зекетін бермеген адамдардың ақыретте тартатын азаптарының өте ауыр екендігі туралы Әбу Һурайрә (р.а.) Пайғамбарымыздың (с.а.у.) былай деп айтқанын риуаят етеді: «Зекетін бермеген адамның байлығы ақырет күні ірі жылан пішініне кіреді.

Құранда зекет парыз ғибадаты ретінде отыз жерде айтылса, оның жиырма жетісінде намазбен қатар айтылады. Мұның өзі бір жағынан зекеттің намазбен тығыз қатынасын білдірсе, екінші жағынан оның намаздан кейінгі үлкен парыз екендігін көрсетеді.

Адамның шариғаттың шеңберінен шықпаған әрбір ісі, әрбір күні ол үшін садақа, сауап табудың мүмкіндігі.

Қағба  әл-Мүшрифа  –  Мәсжид  Харамның  дәл төрінде орналасқан. Қағба – Алла тағаланың Жер бетіндегі алғашқы үйі. Ол туралы Құран кәрімдегі «Әли  Имран»  сүресінің  96-аятында  былай  делінген: «Шындығында, адамдар құлшылық ету үшін салынған алғашқы Үй – Беккеде (Меккенің көне аты). Ол берекелі және  ғаламдардағы  ақиқат  жолды  көрсетуге  қызмет етеді».

Мұсылман  қажылық  жасамастан  бұрын  мына шарттарды орындай алатынына көзі жету керек:

Умра (араб тілінде) – зиярат ету деген мағынаны білдіреді. Ал шариғаттағы терминдік мағынасы – белгілі бір уақыттан тыс жылдың кез-келген уақытында ихрамға кіріп, тауап және сағи жасағаннан кейін шашты алғызып немесе қысқартып, ихрамнан шығу жолдарымен атқарылатын ғибадат.

Жылда біз өзіміздің туыстарымызды, достарымызды, жұмыстастарымызды өмірлеріндегі ең ұлы сапарға - Меккеге, қажылыққа шығарып саламыз. Олардың жүздеріндегі үлкен үміт пен қуанышты көргенде бірге қуанысып, көңіліміз алып ұшып, өзіміз бара алмасақ та, дұғаларымызды парақтарға ретімен жазып беріп, "Менікін оқуды ұмытып кетпеңіз" - деп, тапсырып, қайта оралғанда қабыл болған дұғамызды арқалап келетіндей жолдарын асыға күтеміз.

Жылда біз өзіміздің туыстарымызды, достарымызды, жұмыстастарымызды өмірлеріндегі ең ұлы сапарға - Меккеге, қажылыққа шығарып саламыз. Олардың жүздеріндегі үлкен үміт пен қуанышты көргенде бірге қуанысып, көңіліміз алып ұшып, өзіміз бара алмасақ та, дұғаларымызды парақтарға ретімен жазып беріп, "Менікін оқуды ұмытып кетпеңіз" - деп, тапсырып, қайта оралғанда қабыл болған дұғамызды арқалап келетіндей жолдарын асыға күтеміз.

Қа­жы­лық не­ме­се ум­ра ғи­ба­дат­та­рын­да уә­жіп бол­ған амал­дар­дың біреуі­нің орын­дал­май қалуы, тіп­ті бел­гі­лен­ген уақы­ты­нан ке­шік­ті­рі­луі не­ме­се их­рам­ға кір­ген соң іс­те­лі­нуі ха­рам бол­ған тыйым­дар­дың жа­са­луына «жи­наят» де­лі­не­ді. Бұл жи­наят­тар біл­мей, қа­те­лік­пен, тіп­ті ұйық­та­ған күйде іс­тел­се де, бә­рі­бір жа­за өте­ле­ді. Әри­не, бі­ле тұ­ра іс­те­ген­дер ма­те­риал­дық өте­ле­тін жа­за­ға қо­са Алла Та­ға­ла­ға тәубе етіп, ке­ші­рім сұ­раула­ры ке­рек.