Иманның алғашқы жемісі – мейірім. Одан алыс көңіл жанды (тірі) болып саналмайды. Әрбір ізгі істің басы болған бисгииллаһ пен «Фатиха» Алланың Рахман мен Рахим (мейірім) есімдерімен басталады. Пайғамбарлар мен әулиелердің өмір тарихы да мейірім дастанына толы.

Ибн Аббас әңгімелейді:

Пенденің Қиямет күні ең алдымен есепке алынатын амалы – намаз.

Нашар дағды – тәрбиесіздік пен мәдениетсіздіктің көрінісі. Ол – адамның абыройын төгіп, көп жерде ұятқа қалдырады. Басқалардың өзінен бойды аулақ салып, жиіркене қарауына себеп. Айталық, үнемі өтірік айтатын адамның шын сөзіне де халық күмәнмен қарап, сенбейтін болады.

Ибн Омардың күңін азат етуі туралы риуаят

Сафия (р.анһа) анамыздың айтуы бойынша:

Амр ибн Үммі Мәктүм (р.а.) әңгімелейді: «Алланың елшісіне былай дедім: «Уа, Алланың Пайғамбары! Мен екі көзі де көрмейтін адаммын. Үйім мешіттен едәуір алыс.

Күндердiң ең ұлығы – жұма. «Жұма» сөзі жинау, бас қосу деген мағыналарды береді. Мұсылмандар бұл күнді қуанышпен қарсы алып, мешіттерде жиналады, үгіт-насихат, уағыз тыңдап, жұма намазын оқиды.

Дүниелік немесе ақыреттік қалауы бар адам дәрет алып, екі немесе төрт рәкағат, басқа бір көзқарас бойынша, он екі рәкағат намаз оқиды. 

Cіз намаз оқитын адамның ойы да, жүрегі де тыныштықта болатынын, оның ұлы табыс иесі екенін, намаздың бұл дүниеңіз үшін де, ақиретіңіз үшін де пайдасы ұшан-теңіз екенін білесіз.

«Отбасымнан татулық, тыныштық алыстап, проблемала көбейіп кетті, жұмысым оңға баспай қалды,  бала-шағаммен қарым-қатынасым нашарлап кетті, отбасыма деген мейірімім азайып бара жатқандай» деген шағыммен келетін жандарға ислам ғұламалары ортақ бір жауапты береді: «Намазыңды дұрыста, намазыңа бекем бол!».

Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Кімде-кім жұма күні «Кәһф» сүресін оқыса аяғының астынан көктің ернеуіне дейін нұр шашылып, қиямен күні оны жарықтандырады, Алла оның екі жұма арасындағы күнәларын кешіреді» деген  (Әт-тарғиб уат-тарһиб).

Сондай-ақ, Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Кімде-кім «Кәһф» сүресінің әуелгі он аятын жаттаса, Дажжалдан (ақыретке жақын келетін бүлікшіл, суайт адам) сақталады» деген (Муслим).

Ашура күні, яғни Мұхаррам айының оныншы күнінде қайыр жасағандарға, бойсұнып, құлшылық етушілерге Алла Тағала ерекше сауап жазады. Пайғамбарымыз (с.а.у.): «Кімде-кім, Ашура күнін бала-шағаға жомарттық көрсетсе, Алла Тағала жыл бойы оның ризығын молайтады» - деген.

Муслимнің "Сахих" жинағында Ашура күні ораза тұту бір жылдық қателіктерді жуады деп айтылса, ал қажылық кезінде Арафат күнгі ораза екі жылдық күнәға кәффарат болады делінген.

Оразаны Мұхаррамның 10-шы күні ғана тұтып қоймаған абзал. Олай ету құлшылықта өзге дін өкілдеріне ұқсау болып табылады. Сондықтан, оразаны 9-шы және 10-шы күндерде қатар тұтқан жөн.

Қасиетті Құранда Алла Тағала: «Тегінде, аспан мен жер жаратылған күннен бастап, Алла айдың санын он екі етіп белгілеген. Оның төртеуі (Зулқағда, Зулхижжа, Мұхаррам, Режеп) соғысуға тыйым салынған айлар. Дінде бұл дұрыс. Бұл айларда сендер өздеріңе зиян жасамаңдар. Бірақ, кәпірлер бірігіп алып, сендерге шабуыл жасаса сендер де бірігіп оларға қарсы шабуыл жасаңдар. Естеріңде болсын, Құдай қашанда діндарлар жағында» («Тәубә» сүресі, 36-аят), - деген.

Муслимнің "Сахих" жинағында Әбу Һурайрадан (р.ғ.) жеткен хадисте:"Оразаның Рамазаннан кейінгі абзалы - Алланың айы -Мұхаррам, ал намаздың парыздардан кейінгі абзалы - түнгі намаз" - деп айтылған.

Құлшылық амалдар парыз, уәжіп, нәпіл болып бекітілуіне байланысты сауабы да әртүрлі деңгейде болады. Нәпіл ораза тұтқан мұсылман парыз және уәжіп оразалардың сауабын ала алмағанмен, бұл ғибадат пендені Аллаға жақындататын қайырлы амалдардың бірі болып есептелінеді. Мұсылман нәпіл оразаны ұстауға міндетті емес.

Пенде мұқтажға садақа берумен сауапқа кенеледі әрі мүлкінен ештеңе кемімейді. Керісінше, жұмсаған дүниесінің орны қайтадан толып отырады. Жаңасымен ауысады. Алла оның тапқан малына (яғни ақшасына, дүниесіне) береке беріп қояды. Алайда, садақаға алушыдан гөрі беруші көбірек мұқтаж

Өзара бауырмалдық пен жанашырлыққа, адамгершілікке  негізделген салауатты қоғам құруды мақсат ететін Ислам дінінде әр мұсылманға бес парыздың жүктелетіні белгілі. Парыз – бұлтартпас дәлелдермен әмір етілген діни іс-әрекеттер мен міндеттер.

Қолдарындағы байлықтарының зекетін бермеген адамдардың ақыретте тартатын азаптарының өте ауыр екендігі туралы Әбу Һурайрә (р.а.) Пайғамбарымыздың (с.а.у.) былай деп айтқанын риуаят етеді: «Зекетін бермеген адамның байлығы ақырет күні ірі жылан пішініне кіреді.

Құранда зекет парыз ғибадаты ретінде отыз жерде айтылса, оның жиырма жетісінде намазбен қатар айтылады. Мұның өзі бір жағынан зекеттің намазбен тығыз қатынасын білдірсе, екінші жағынан оның намаздан кейінгі үлкен парыз екендігін көрсетеді.

Адамның шариғаттың шеңберінен шықпаған әрбір ісі, әрбір күні ол үшін садақа, сауап табудың мүмкіндігі.

Зекет – араб тілінен енген сөз. Бұл сөздің тілдік мағынасы «көбею, өсу, тазару» дегенді білдіреді. Құран Кәрімде: «Расында, өз нәпсісін тазартқан кісі (тозақ азабынан) құтылды»[1], - деп зекет берудің тазару мағынасында қолданылғандығы бұған дәлел.

Жылда біз өзіміздің туыстарымызды, достарымызды, жұмыстастарымызды өмірлеріндегі ең ұлы сапарға - Меккеге, қажылыққа шығарып саламыз. Олардың жүздеріндегі үлкен үміт пен қуанышты көргенде бірге қуанысып, көңіліміз алып ұшып, өзіміз бара алмасақ та, дұғаларымызды парақтарға ретімен жазып беріп, "Менікін оқуды ұмытып кетпеңіз" - деп, тапсырып, қайта оралғанда қабыл болған дұғамызды арқалап келетіндей жолдарын асыға күтеміз.

Жылда біз өзіміздің туыстарымызды, достарымызды, жұмыстастарымызды өмірлеріндегі ең ұлы сапарға - Меккеге, қажылыққа шығарып саламыз. Олардың жүздеріндегі үлкен үміт пен қуанышты көргенде бірге қуанысып, көңіліміз алып ұшып, өзіміз бара алмасақ та, дұғаларымызды парақтарға ретімен жазып беріп, "Менікін оқуды ұмытып кетпеңіз" - деп, тапсырып, қайта оралғанда қабыл болған дұғамызды арқалап келетіндей жолдарын асыға күтеміз.

Қа­жы­лық не­ме­се ум­ра ғи­ба­дат­та­рын­да уә­жіп бол­ған амал­дар­дың біреуі­нің орын­дал­май қалуы, тіп­ті бел­гі­лен­ген уақы­ты­нан ке­шік­ті­рі­луі не­ме­се их­рам­ға кір­ген соң іс­те­лі­нуі ха­рам бол­ған тыйым­дар­дың жа­са­луына «жи­наят» де­лі­не­ді. Бұл жи­наят­тар біл­мей, қа­те­лік­пен, тіп­ті ұйық­та­ған күйде іс­тел­се де, бә­рі­бір жа­за өте­ле­ді. Әри­не, бі­ле тұ­ра іс­те­ген­дер ма­те­риал­дық өте­ле­тін жа­за­ға қо­са Алла Та­ға­ла­ға тәубе етіп, ке­ші­рім сұ­раула­ры ке­рек.

Қа­жы­лық ғи­ба­да­тын­да қа­жы­лық­тың па­рыз­да­ры мен шарт­та­ры­нан бас­қа уә­жіп мін­дет­тер бар.

Ислам шариғатында басқа адамға тапсыру арқылы жасалатын құлшылықтарды өкіл(нияба) арқылы атқарылатын ғибадат деп атайды. Өкіл арқылы атқарылатын құлшылықтың түрлеріне мыналар жатады: