Өлген кісі өзінің атына құрбан шалуды тапсырып кетпесе де, сауабын өліге бағыштау ниетімен құрбан айт күндерінде құрбан шалуға болады.

Бай болсын, кедей болсын құрбан айтта шалған құрбандығының етін жеуіне болады.

Құрбан ретінде шалынатын малды қинамау үшін, өткір пышақ қолдану керек. Малды сою үшін жерге жатқызғаннан кейін пышақты көз алдында жалақтатып, қайрау – мәкрүһ. Ал, қинамай сою – сүннет.

Үбәйдулла ибн Мұхаммед (р.а) әңгімелеуде: 

"Бірде қайыр тілеп жүрген біреу хазірет Әлидің есігін қақты. Әли (р.а) ұлына: "Анаңа алты дирхам берген едім. Соның бірін алып кел» деп жұмсайды.

Бірде патша шебер ұстаның қал-жағдайын сұрайды. Ұста қынжылып, өз жұмысына шағым айта бастайды:

Бірде өте кедей кісі Мұса алейһиссаламға:

وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ

«Сабыр етушілерді сүйіншіле!» (Бақара 155)

Ибн Жузай «ат-Тасхил ли ъулум ат-танзил» атты кітабында аятты тәпсірлеп былай деді:

26

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبْرَةً لِّمَن يَخْشَىٰ

Расында мұнда қорыққан кісі үшін әлбетте бір ғибрат бар.

Шын мәнінде перғауынның жазалануында Алла Тағаладан қорқатын жан үшін ғибрат болмақ.

21

فَكَذَّبَوَعَصَىٰ

Алайда, ол өтірікке балап, қарсылық танытты.

Перғауын Мұса пайғамбарға (а.с) өтірікші деп жала жауып, өз көзімен ұлық мұғжизаны көрсе де Алла Тағала әміріне қарсы шықты.

Қазақ дәстүрінде жүкті келіншектерге қатысты ырым-тыйымдар, салт-ғұрыптар аз емес. Аяғы ауыр келінге көзі қарақты енелер ерекше күтім жасаған, үлгі-өнеге көрсеткен. Мәселен, ауыр жұмыс істетпеген, түнде суға жібермеген, шошынып қалмауын қадағалаған, көңіл-қабағына қарап ренжітпеуге тырысқан. Дәмді, жеңіл тамақтар жасап берген. Мезгілінде тумайды деп, түйе етін жегізбеген, нәресте кіндігіне оратылып қалады деп арқан аттатпаған. Айта берсек, көп. Бірақ бала көтерген әйелге жасалатын ең алғашқы жөн-жоралғы – «Құлақсүйінші» мен «Құрсақтой» екені ұмытылып бара жатыр. Бұл туралы салт-дәстүрді насихаттаушы, Бауыржан Момышұлының келіні Зейнеп Ахметова "Aikarakoz" cайтына  былай жазған екен:

Бауыржан Момышұлы 1942 жылы «Жауынгерлік қасиеттерді тәрбиелеу туралы ойлар» деген жалпы тақырыпта жеке басынан өткен ауыртпалық пен қиыншылықтардың, жеке солдат пен тұтас жауынгерлік ұжымдардың  ұрыс қимылдарының қорытындыларын жинақтап жазуға әрекет жасаған. Сол шақта Қазақ ССР-ы Халық комиссарлары советінің председателі Н.Оңдасыновқа жазған хатынан үзінді ұсынамыз.

«Келген қонаққа дәм бермеген үйдің ырысын шайтан жейді».

Мәшһүр Жүсіп Көпеев

«Daily mail» газетінде жарияланған мақалада зерттеушілер темекі шегу елуден астам қатерлі ауру түрін қоздыратынын қуаттағаны айтылған.

Бұл суретте Алла Тағаланың жылау қабілетімен (гуттация) ерекшелеген өсімдіктердің бірі.

Ең танымал кардиологтар жүректің кенеттен сыр беруін болдырмау үшін аз-аздан тамақтануға шақырады. Олар жеміс-жидек, көкеніс, дәнді дақылдарды көптеп тұтынып, тұз бен шекерді барынша азайтуға шақырады.

Күйеу әйел мінезді болмаса, әйелі еркекшора болмайды.

Түсінігі саяз күйеу болмаса, әйелінің жүйкесі тозбайды.

Әйеліне көңіл бөлмейтін күйеу болмаса, оған немқұрай қарайтын әйел болмайды.

Әке-шеше үшін бала деген өте маңызды әрі қадірлі. Жүктілік дәуірі кезінде 9 ай бойы әке-шеше баласын құшағына алатын күнін сабырсыздана күтеді. Нәресте шыр етіп, дүние есігін ашқан кезде әке-шешенің  жүрегі қуаныштан жарыла жаздайды. Енді, міне, сағына күткен балаларын құшақтап, оны сүю мүмкіндігіне ие болды. 

Тумысынан қонақжай халқымыз Ислам діні келгеннен кейін де бұл қасиетін мұсылмандық сипатымен үйлестіріп, ендігі жерде келген қонақты «құдайы қонақ» деп төрге оздырған. Осылайша қонағын құшақ жая құрақ ұшып сыйлап, асты-үстіне түсіп, қонақ күтуді Алланың әмірі деп бүкіл болмысымен ұғынды. Осы мәселеде де ұлағатты ұстаздары Алла Елшісінің хадистерін өмірлік дәстүр етіп ұстанған. Мысалы, Пайғамбарымыз (саллаллаһу аләйһи уә сәлләм):

Расында намазды оқып, кейіннен оқымай қойған адам айналасында ғалымдардың айтқан бірер көзқарастары бар. Ол көзқарастар намазды тастаған адам кәпір бола ма жоқ па деген мәселенің тұсында.

Сұрақ: Құранды оқып болғаннан кейін «садақа Аллаһу әл-‘Азим» деу дұрыс па?

Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) жақсылыққа шақырып, жамандықтан тыйғаны белгілі. Алайда кей нәрселер бар, олардың жамандығы да, жақсылығы да айтылмаған. Бағзы біреулердің пайымдауынша Пайғамбарымыздың (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) жасамаған барлық нәрсесі дінде бидғат болып саналады-мыс.

Қоғамда әртүрлі ағымдар пайда болғалы, діннің төңірегінде дау көбейіп жатыр. Қазіргі сәләфилер, уахабилер, тәкпіршілер болсын, жалпы халықтың діннен бейхабарлығын өздерінің пұшайман пиғылдарына пайдаланумен келеді. Салдарынан жамағат мәзһаб пен ақидада, Құран мен хадисте, парыз бен сүннет амалдарында жаңылысып жатқан жайы бар. Оған адамның өзі де кінәлі. Мешіт тұрғанда, мешіттің ішінде имамдар отырғанда, оларға бармай, жолдағы «диуаналардың» арам айтағына сеніп, одан қалса солардың жетегіне еріп кете береді.

Құлшылық артық па әлде білім бе? Бізге кейбір мұғалімдеріміз: «Алла тағаланың алдында білімді адам құлшылық жасаушыдан артық»,– деп намаз оқитындарды кемсіткендей сыңай танытады. Бұған не дер едіңіз?

Филология ғылымдарының докторы, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Мекемтас Мырзахметұлымен өзі қалам тартқан көрнекті тұлғалар жа­йында пікір алмасып, әңгіме қаузаған едік. Олардың ұлт мүддесіне сіңірген еңбектері, шығармашылықтары және зерттеп-зерделеу жұмыстары туралы ғалым ойларын өз сөзімен бергенді жөн көрдік.

Сұрақ:

Ассалам алейкум. Пойызда біреулердің ит терісін сатып жүргенін көрдім. Ит деген таза емес екенін айтқан едім, терісі иленсе бола береді деді. Қаншалықты дұрыс?

Биылғы Құрбан айт мейрамы қыркүйектің 1-іне келіп тұр. Бұл – пенделік пейілден арылып, жасаған ізгі амалдармен жүректі тазартып, Жаратушыға жақындата түсетін ұлық мереке. Алла разылығы үшін шалынған құрбанның әрбір қылы үшін сауап бар. Осы ретте жалғыз өзі құрбан шалуға жағдайы жоқ, бірақ ниеті бар адамдардан жиі келетін сұраққа жауап беруді жөн санадық. Сонымен, бірігіп құрбан шалуға бола ма?

Сұрақ:

Бір адамнан қарызға ақша алған едім. Енді оны қайтарайын десем әлгі адамды таппай жатырмын. Оның тірі-тірі емес екенін де білмеймін, туыстарынан ешкімді танымаймын. Осы ақшасын не істеуім керек? Өзіме жаратсам бола ма, әлде сақтап қояйын ба?