Араб тілінде білу мағынасына келетін «ғылым» сөзі көбінесе білім, мағлұмат деген мағыналарға келеді. Бір нәрсені нақты үйреніп сенуді ғылым дейміз. Білімсіздіктің, надандықтың антонимі болып табылатын «ғылым» сөзінен ғалым, мағлұмат, мұғалім және тағы басқа сөздер шыққан. Ислам ғалымдары ғылымды «Кісінің ақыл және сана сезіміне сыйымды мағлұмат» деп түсіндіреді. «Ғылым бір нәрсенің өз кейпінде танылуы».
Білімде лақаб атқа ие болған ғұлама аналар
Имам Әбу Ханифа (р.а) бір сөзінде: «ғалымдардың өмірі туралы оқу – маған фиқһ жайлы білуден де артығырақ»,- дейді.
Өз әкесінен, ағаларынан ілім үйреніп, ғалым атанған аналар
Асма Бинт Асад әл Фаррот
Ілім алу үшін әлеуметтік жағдайыңыз маңызды емес
Халифалық заманда әлеуметтік жағдайы әртүрлі отбасылардан шыққан екі әйел ғалым болды. Өздеріңізге үлгі болсын деген ниетпен қысқаша өмірбаянын бөлісейік:
Дін және ғылым. Діннің ағартушылық қызметі
Ғылым мен діннің арақатынасы – қайшылықты көзқарастарға толы күрделі тақырыптардың бірі. Бір топ ғалымдар ғылым мен дін бір-бірімен толық үйлеседі деп дәлелдесе, тағы бір топ зерттеушілер бұл екі ұғым қашан да қақтығысып келген деп санайды.
Қыз баланың ілім талап етуі турасында ғалымдар не деген?
Хафиз ибн әл-Джәузий «Ахкаму ниса» кітабында былай дейді:
Исламның зайырлы білім алуға көзқарасы
Білім алып, сауатты болу – ислам дінінің ең басты талабы. Алла тағала білімге байланысты алты жүзден астам аят түсірген. Ең әуелгі түсірілген аяттың өзін «оқы» деп бастады.
Жаратушыны тануда ақыл мен білімнің орны
Сенім мәселелеріне қатысты жазылған еңбектерден ақыл иесі болған адам баласы пайғамбар дағуаты жетпеген жағдайда, ақылымен Алла Тағаланы танып, білуге ақыл жеткілікті ме? Әлде настың (Құран, сүннет) болуы шарт ба? Немесе әрбірінің (нас пен ақыл) өз ерекшеліктері бар ма?
«Білмеймін» деген сөз – ілімнің жартысы
Ілім үйренудегі және оны басқаларға жеткізудегі адалдық пен хақиқи шын пейілдің белгілерінің бірі – ілім іздеуші яки ілім үйренуші адамның өзіне беймәлім нәрсе туралы сұрақ қойылғанда, «білмеймін» деп айтуды ұят көрмеуі.
Ілімді Алла үшін үйренуге ниеттенбеген ғалымдар
Әзірет Муаздың хабары бойынша (ілімді Алла үшін үйренуге ниеттенбеген ғалымдарды жетіге бөліп) былай дейді:
Ғалым мен тақуаның қайсысының дәрежесі биік?
Бір кісі: «Ғалым мен тақуаның қайсысының дәрежесі биік?» – деп сұрағанда, Алла елшісі: