Қазіргі мұсылмандар келісім жасасқанда уәденің орнына «иншалланы» көп айтады. Ал, Пайғамбарымыз (с.а.у) алыс-беріс жасағанда уәдеге қаншалықты берік болған?

Екі дүниенің сәруары болған Хақ Елшісінің (с.ғ.с.) әрбір сөзі садақтан суырылып шыққан жебедей тура айтылатын. Ол (с.ғ.с.) иненің жасуындай болса да жалған сөз сөйлеген емес. Өйткені, Алла Елшісі (с.ғ.с.) – туралықты ту етіп ұстаған адамзат баласының ең асылы болатын.

Біле білгенге уақыт, ол – мүмкіндік. Адам мүмкіндікті дер кезінде пайдаланып қалмаса, «қолын мезгілінен кеш сермері» анық. Көп жағдайда біз жалқаулыққа бой алдырып, өзімізге нәсіп болатын жақсылықтардан құр қалып жатамыз. Жұмыс істеу арқылы өзімізге келетін өзімізге деген игіліктердің көзін көбейте алатындығымызды түсінбейміз. Уақытты адал жолмен жұмыс істеуге, отбасыңды асырауға, Алла Тағалаға үздіксіз құлшылық етуге тиімді пайдалану қажет.

Сол замандағы екі үлкен мемлекеттің бірі Парсыдан келген хабарлар да өте қызықты еді. Кисра сарайларының тұрған жері қатты шайқалып, сарайдың теңдессіз мықты деп мадақталатын он төрт бағанасы жермен-жексен болады. Бір түнде қасиетті деп танылған Сауа көлінің суы тартылып қалады. Сондай-ақ, парсы императоры сол түні түсінде араб жылқыларының семіз түйелерді соңына ертіп Дижладан өткенін, сол жерден елінің барлық аумағына тарағанын көреді.

Осман (р.а) халифа болып тұрғанында Басра қаласына Абу Муса әл-Ашғариді (р.а) әкім етіп жіберді. Ол ұлы сахаба (р.а) осы қалада ислам тарихында аты өшпес тұлғаларды тәрбиелеп шығарды.. Бұл тұлғалардың ішіндегі ең әйгілісі– Ъамир ибн Абдулла ибн Абдуқайс Басри. Ол Басрадан ұзақта өмір сүретін Абдуқайс тайпасында дүниеге келген табиғин. кейін Абу Муса (р.а) кетіп, орнына келген Басраның жаңа әкімімен келісе алмай, артынша Басрадан қуғындалды. Ет жеу мен үйленуден бас тартыпты, имамдарға қарсы шығыпты, жұма намазына бармайды екен деген жалалар жабылды. Шам қаласына қудаланған тұсында ондағы Муғауия (р.а) оның бұл жалалардан пәк екенін анықтап, бұл жәйттан Басра әкіміне хабар береді. Алайда Ъамир Басраға екінші рет қайта оралудан бас тартады.

Уайыс ибн Амр әл - Қарани (597 - 657) Йемендік мұсылман, шәһид және табиғин. Пайғамбарымыз (с.ғ.с) кезінде өмір сүрсе де, бірде - бір мәрте Расулланы (с.ғ.с) көрмеген. Сәби жасында әкесінен ерте айырылған.Өмір бақи анасына қызмет етумен болған. Хазреті Али ибн Әбуталибпен (р.а) танысқан соң Куфаға көшіп кеткен. Тарихшы Ибн Баттута әл - Қарани Сыффин соғысында шәһид болды деп жазады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с):

Хазірет Адам атаның періштелерден қандай қасиетімен, ерекшеліктерімен үстем түсетінін білдік. Оның осы үстемдігін паш ету үшін, Алла тағала періштелерге: «Адамға сәжде етіңдер»¹, - деп бұйырды.

Пайғамбарымыз көз жұмған уақыттағы сахабалардың жалпы саны жайлы мәлімет жоқ десек те, Ислам тарихына байланысты жазылған классикалық кейбір еңбектерде жүз мың сахабаның болғандығы айтылған.

«Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) Айша анамыздың р.л.ғ. шапанына оранып төсекте жамбастап жатқан уақытта Әбу Бәкр (р.а.) кiруге рұқсат сұрады. Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) оған рұқсат етiп, орынынан қозғалмай жата бердi. Әбу Бәкр (р.а) келген мәселесiн шешiп шығып кеттi. Кейiн Омар р.л.ғ. келiп кiруге рұқсат сұрады. Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) оған р.л.ғ. да рұқсат етiп орнынан қозғалмады. Омар (р.а.) iсiн бiтiрiп шығып кеттi.

Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) заманында Сәғләба бин Абдуррахман есімді бір жас сахаба болған. Ол Ислам дінін қабылдағаннан кейін өзін пайғамбарымыздың қызметіне атайды.