Тектілік деген – адам бойындағы бар ізгі қасиеттердің, көркем мінездің жиынтығы. Тектілік дегеніміз – ең алдымен, өзіңді өмірге әкелген ата-анаңды сыйлау, оларды жаман атқа қалдырмау. Тектілік дегеніміз – туған туыстарыңа қарайласып, айналаға мейірімді болу, қай істе болсын ірілік таныту. Мұны басқаша өзгелердің қателігіне кешіріммен қарау, яғни «таспен атқанды аспен ату» деп түсіндіруге болады.
Тектілік қанмен келе ме, әлде оны адам өзі қалыптастыра ма?
Бұл сұрақтың кез келген адамды ойландыратыны анық. Адам бойындағы ізгі қасиеттер, ең алдымен ананың сүті, атаның қаны арқылы бойға дариды. «Қанмен сіңген сүйекпен кетеді», «қанына тартпағанның қары сынсын» деп қазақ бекер айтпаған. Тіпті, Бұхар жыраудың өзі
Жақсыдан жаман туса да,
Жаманнан жақсы туса да,
Тартпай қоймас негізге... – деп жырлаған екен. Демек, тектіден тектінің туатыны, тектілік тұқым қуатыны – ақиқат нәрсе. 1822-1915 жылдар аралығында өмір сүрген Бекасыл атты ақын:
Тектіден текті туады,
Тектілік тұқым қуады.
Тектілердің тұяғы,
Таңдайды құз-қияны.
Шын тектілер халқы үшін,
Өлімге басын қияды.
Жақсы, жаман деместен,
Жанына жұртын жияды... – депті. Демек, текті дегеніміз – халқы үшін басын өлімге қиятын, жұрты үшін жайылып төсек, жиылып жастық бола алатын адам. Ал мұндай мінез адамға, біріншіден, ата-анасынан, бабасынан жұқса, екінші жағынан, тәрбиемен келеді. Өз-өзін тәрбиелеуі арқылы да адам жақсылық жасай алады, ізгілікті тарата алады. Әркім – өз амалының тұтқыны десек, кішкентай жақсылықтары арқылы да өзгелерге көл-көсір пайда тигізіп, тектілік, көргенділік танытуға болады.
ummet.kz
