Сұрақ: Хайыз немесе нифастан түнде не болмаса таңсәріде тазарған әйел оразаға кіріссе бола ма?

Жауап: Нифас – босанғаннан кейін туындайтын сұйықтық.

Хайыз немесе нифас таңатудан ілгері аяқталған жағдайда әйел сол күнен бастап ораза ұстаса болады. Етеккірі таңатудан аз ғана уақыт ілгері тоқтаған жағдайда, әйел сол мезетте ғұсыл алуы шарт емес. Себебі, таңатқаннан соң да шомылып алса болады. Сонымен қатар, ораза ниет ету үшін ғұсыл құйыну міндетті емес.

Сұрақ: Әйел кісінің ораза ұстау мақсатында етеккірді (хайыз) тоқтату үшін арнайы дәрі-дәрмек пайдалануына бола ма?

Жауап:Етеккір уақытша орын алатын құбылыс. Шариғат бойынша, хайыз уақытында әйел адамына ораза тұтпауға рұқсат.

Шын мәнінде, ораза ұстау үшін әйел қандай да бір шараға баруы міндетті емес.

Дәрігерлердің айтуынша әйел кісі етеккірді тоқтату мақсатында арнайы дәрі-дәрмек пайдаланса болады, тек ол денсаулыққа зиян келтіретін болмауы тиіс.

Оразаның үш түрлі шарты бар. Ол:

1. Ораза парыз болудың шарттары;

2. Оразаны толық ұстаудың шарттары;

3. Ораза дұрыс болудың шарттары;[1]

Хақ Тағаланың: «Уа, мүминдер! Бұрынғыларға[1] парыз етілгендей сендерге де ораза парыз етілді»,-және: «Сол айда[2] болғандарың ораза ұстасын»,-дегеніне сай,[3] ауыз бекітуге жағдайы келген[4] балиғатқа жеткен[5] әрбір мұсылман ораза ұстауы – парыз ъайн.[6] Бұл мәселеге Құранның осы аяты, сүннәт және ижмаъ[7] дәлел.[8]

Төрт мазһаб ғалымдары оразаның түрлеріне қатысты түрлі пікір айтқан. Мәселен, шафиғи, малики және ханбали мазһабы-ның ғалымдары ораза төрт түрге бөлінетіні жайында айтса,[1] ханафи мазһабының ғалымдары оразаның түрін белгілі бір санмен шектемеген.[2] Әр мазһаб ғалымдарының пікірі және дәлелімен таныстыру ұзақ әрі күрделі әңгіме. Осы себептен бұл еңбекте төл мазһабымыз – Имам Әбу Ханифа (рохматул-лаһи ъаләйһи) мазһабының үкімдерімен шектелсек жеткілікті деп ойлаймыз. Әрі оқырман тақырыпты жеңіл ұғыну мақсатында тек оразаның негізгі түрлерімен таныстыруды жөн көрдік. Ол: парыз, уәжіп, сүннәт, мәндуб және мәкрүһ оразалары.[3]

Оразаның артықшылығына Хақ Тағаланың: «Уа, мүминдер! Бұрынғыларға[1] парыз етілгендей сендерге де ораза парыз етілді»,-деген[2] сөзі меңзесе, Пайғамбарымыздың (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм):«Ислам бес нәрсеге негiзделген: «Аллаһ Тағаладан басқа тәңiр жоқ, Мухаммад (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) Оның құлы, әрi Елшiсi»,-деп куәлiк ету, намаз оқу, зекет беру, қажылыққа бару және Рамазан айында ораза ұстау»,-дегені,[3] ораза құлшылықтың ерекше түрі екенін көрсетеді.

Ораза күнәлардың кешірілуінің бірден-бір себебі.

Рамазан[1] – Құран айы. Жаратушы Ие айтады: «Рамазан – адамдарға тура жол нұсқаушы, бекем тұтынатын жолбасшы, ақ пен қараны айырушы ретiнде Құран түсiрiлген ай».[2]

Рамазан – бастапқы он күні Аллаһ Тағаланың рахметі, кейінгі он күні Хақ Тағаланың кешірімі, соңғы он күні тозақтан азат болу айы.

Расулуллаһ (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) айтады: «Бұл бірінші бөлігі[3] – Хақ Тағаланың рахметі,[4] екінші бөлігі – Оның кешірімі,[5] үшінші бөлігі – тозақтан азат болу[6] айы».[7]

Аллаһ Тағала «Бақара» сүресiнiң 185 аятында: «Рамазан – адамдарға тура жол нұсқаушы, бекем тұтынатын жолбасшы, ақ пен қараны айырушы ретiнде Құран түсiрiлген ай»,-деген.

Бұл аят мұсылман өмiрiндегi екi маңызды мәселеге нұсқайды. Бiрiншiсi: Рамазан айы – Пайғамбарымыз Мухаммадқа (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) уахи[1] келе бастаған ай және Құранның көп бөлiгi Рамазан айларында түсiрiлген.

Екiншiсi: Рамазан айы басталуымен әрбiр балиғат жасына жеткен, ақыл-есi дұрыс мұсылманға ораза ұстау парыз.

«Расулуллаһ (солләл-лаһу ъаләйһи уә салләм) айтады: «Хақ Тағала айтады:[1] «Адам баласының барлық амалы өзі үшін. Тек ораза Мен үшін. Мен оразаның есесін беремін».[2] Ораза – қалқан.[3] Ораза ұстағандарың жаман сөз айтпасын, дауласпасын. Біреу оны балағаттаса немесе онымен жанжалдасса, ол: «Мен оразамын»,-десін.[4] Мухаммадтың (солләл-лаһу ъаләйһи уә салләм) жаны билігінде болған Аллаһ Тағаламен ант етем!

«Әбу Һурайра (родиял-лаһу ъанһу) айтады: «Мен Расулуллаһтың (солләл-лаһу ъаләйһи уә салләм) былай дегенін естідім: «Жаратқан Ие: «Адам баласының барлық амалы өзі үшін. Тек ораза Мен үшін.[1] Мен оразаның есесін беремін»,-дейді.[2]