Сұрақ: Қандай жағдайларда мешітке бармауға болады? 

Ислам мұсылмандардың бірігіп, жамағат болуына ерекше мән береді. Себебі, жақсылығымен  бөлісіп, қиыншылықта қол ұшын беру – мұсылманшылықтың белгісі. Бұл мәселеге қатысты Хақ Тағала: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ» - «Шын мәнінде мүмин-дер туыс қой»,-деген.[1]

Хақ Тағала Өзіне бойсұнған пендесіне мол игілікті уәде еткен. Бұл Жаратушы Иенің шексіз рақымдылығының белгісі. Болмаса құлдың міндеті – Тәңірінің әмірін орындау ғана.

Жантәсілім сәтіне дейін: «Үмметім! Үмметім»,-деп үмметі-нің қамын жеген Пайғамбарымыз Мухаммад (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) құлшылық етудің маңыздылығы, соның ішінде намазды жамағатпен оқу жайында ерекше ескерткен. Солардың кейбірін назарларыңызға ұсынуды жөн көрдік.

Үзірсіз намазын жамағатпен оқымаған адам белгілі дәреже-де күнәлі болады.[1]

Ибн Аббас (родиял-лаһу ъанһу) айтады: «Расулуллаһ (с.ғ.с.): «Азанды естіп тұрып мешітке үзірсіз бармағанның намазы қабыл емес»,-деді. Сахабалар (родиял-лаһу ъанһум): «Мешітке бармауға не нәрсе себеп бола алады?»,-деп сұрағанда, ол: «Қорқыныш немесе ауру»,-деп жауап берді».[2]

Расулуллаһ (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) айтады:

 «Жамағатпен оқылған намаз жеке оқылған намаздан жиырма жеті есе абзал».[1]

«Жамағат» ұғымы мешітпен тікелей байланысты болу себе-бінен «мешіт» сөзінің мағынасы мен мешітке барудың мәнісін түсінген жөн.

Қазақ тіліндегі «мешіт» сөзі араб тіліндегі «مَسْجِدٌ» (мәсжид) сөзінен туындаған. «Мәсжид» сөзі «سَجَدَ» (сәжәдә)[1] сөзінен туындап, «бас иіп сәжде ететін жер», «құлшылық қылатын орын» деген мағынаны білдіреді.

Біріншіден: ер әрі азат[1] адам намазын жамағатпен оқуына кедергі болмаған жағдайда, бес уақыт намазын жамағатпен оқуы – сүннәт муәккәда. Бұл үкім уәжіпке жақын. Кейбір ғалымдар намазды жамағатпен оқуды уәжіпке жатқызса, Имам Тахауи жамағат намазын парыз кифая[2] деген.[3]

Жоғарыда тарауих намазын жамағатпен оқу жайында бірша-ма айтылған болатын. Сол айтылғанмен шектелсек те жеткілікті болар ма еді? Дегенмен, жамағат мәселесі тарауих намазына қа-тысты болу себебінен жамағатқа қатысты шарғи үкімдерді қысқа-ша түрде болса да әңгіме етсек дұрыс болады деген ойдамыз.

Үзірлі жағдаймен оқылмаған тарауих намазының қазасы өтелмейді.[1] Жамағат жалқауланса тарауихты жекелей болса да оқу керек.

Тарауих намазының мустахабтары төмендегіше:

1. Әр екі немесе төрт рәкәғатта сәлем беру.[1]

2. Әр төрт рәкәғатта сәлем бергеннен кейін, намаз «тарауих»[2] деп аталуына сай демалу.[3] Демалу уақытында түрлі зікір, дұға етсе, уағыз айтса, тіпті үндемей отырса да бола-ды. Себебі, жаман сөз айтпай үндемей отырудың өзі – ғибадат.[4] Жалпы демалу барысында осы айтылған амалдың қайсысымен шұғылдану жамағаттың ықтиярындағы іс.[5]