Ислам мұсылмандардың бірігіп, жамағат болуына ерекше мән береді. Себебі, жақсылығымен бөлісіп, қиыншылықта қол ұшын беру – мұсылманшылықтың белгісі. Бұл мәселеге қатысты Хақ Тағала: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ» - «Шын мәнінде мүмин-дер туыс қой»,-деген.[1]
32. Жамағат намазына қатыспауға қатысты ескертулер
Хақ Тағала Өзіне бойсұнған пендесіне мол игілікті уәде еткен. Бұл Жаратушы Иенің шексіз рақымдылығының белгісі. Болмаса құлдың міндеті – Тәңірінің әмірін орындау ғана.
Жантәсілім сәтіне дейін: «Үмметім! Үмметім»,-деп үмметі-нің қамын жеген Пайғамбарымыз Мухаммад (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) құлшылық етудің маңыздылығы, соның ішінде намазды жамағатпен оқу жайында ерекше ескерткен. Солардың кейбірін назарларыңызға ұсынуды жөн көрдік.
31. Жамағат намазына үзірсіз қатыспаудың үкімі
Үзірсіз намазын жамағатпен оқымаған адам белгілі дәреже-де күнәлі болады.[1]
Ибн Аббас (родиял-лаһу ъанһу) айтады: «Расулуллаһ (с.ғ.с.): «Азанды естіп тұрып мешітке үзірсіз бармағанның намазы қабыл емес»,-деді. Сахабалар (родиял-лаһу ъанһум): «Мешітке бармауға не нәрсе себеп бола алады?»,-деп сұрағанда, ол: «Қорқыныш немесе ауру»,-деп жауап берді».[2]
30. Жамағат намазының артықшылығы
Расулуллаһ (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) айтады:
«Жамағатпен оқылған намаз жеке оқылған намаздан жиырма жеті есе абзал».[1]
29. «Мешіт» сөзінің мағынасы
«Жамағат» ұғымы мешітпен тікелей байланысты болу себе-бінен «мешіт» сөзінің мағынасы мен мешітке барудың мәнісін түсінген жөн.
Қазақ тіліндегі «мешіт» сөзі араб тіліндегі «مَسْجِدٌ» (мәсжид) сөзінен туындаған. «Мәсжид» сөзі «سَجَدَ» (сәжәдә)[1] сөзінен туындап, «бас иіп сәжде ететін жер», «құлшылық қылатын орын» деген мағынаны білдіреді.
28. Жамағат намазының үкімі
Біріншіден: ер әрі азат[1] адам намазын жамағатпен оқуына кедергі болмаған жағдайда, бес уақыт намазын жамағатпен оқуы – сүннәт муәккәда. Бұл үкім уәжіпке жақын. Кейбір ғалымдар намазды жамағатпен оқуды уәжіпке жатқызса, Имам Тахауи жамағат намазын парыз кифая[2] деген.[3]
27. Тарауих намазын жамағатпен оқу мәселесі
Жоғарыда тарауих намазын жамағатпен оқу жайында бірша-ма айтылған болатын. Сол айтылғанмен шектелсек те жеткілікті болар ма еді? Дегенмен, жамағат мәселесі тарауих намазына қа-тысты болу себебінен жамағатқа қатысты шарғи үкімдерді қысқа-ша түрде болса да әңгіме етсек дұрыс болады деген ойдамыз.
26. Тарауихты қаза ету мәселесі
Үзірлі жағдаймен оқылмаған тарауих намазының қазасы өтелмейді.[1] Жамағат жалқауланса тарауихты жекелей болса да оқу керек.
25. Тарауих намазының мустахабтары
Тарауих намазының мустахабтары төмендегіше:
1. Әр екі немесе төрт рәкәғатта сәлем беру.[1]
2. Әр төрт рәкәғатта сәлем бергеннен кейін, намаз «тарауих»[2] деп аталуына сай демалу.[3] Демалу уақытында түрлі зікір, дұға етсе, уағыз айтса, тіпті үндемей отырса да бола-ды. Себебі, жаман сөз айтпай үндемей отырудың өзі – ғибадат.[4] Жалпы демалу барысында осы айтылған амалдың қайсысымен шұғылдану жамағаттың ықтиярындағы іс.[5]
24. Тарауих намазының тарихына шолу
Тарауих намазы жиырма рәкәғат етіліп оқылады. Бұл мәселеде біріншіден: Имам Әл-Байһақи Ибн Аббастан және Әс-Сәййиб ибн Язидтен (родиял-лаһу ъанһума) еткен риуаяттар дәлел.[1] Нақтырақ айтқанда Ибн Аббастың (родиял-лаһу ъанһу) риуаятында Расулуллаһ (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) тарауих намазын жиырма рәкәғат етіп оқығаны жайында айтылса, Әс-Сәййиб ибн Язидтың (родиял-лаһу ъанһу) риуаятында екінші халифа Омар ибн Әл-Хаттабтың заманында тарауих намазы жиырма рәкәғат етіліп оқылатыны айтылған.[2]
23. Тарауих намаздың уақыты
Тарауих намазының уақыты – құбтан намазы мен таң ату-дың аралығында.[1] Осы себептен құбтан намазынан бұрын оқыл-ған тарауих тарауихқа жатпайды.[2] Тарауих намазын оқудың ең абзал мезгілі – түннің үшінші бөлігі кіруден бұрын.[3]