Үш жағдайда оразаны толық ұстау шарт:

1. Дені сау болу.[1]Хақ Тағаланың: «Сендерден біреу науқас немесе жолаушы болса, ораза ұстамаған күндерін басқа күндерде ұстасын»,-дегеніне сай,[2] ауыз бекітуге кедергі болатын науқасы бар адам ораза ұстамай, емделіп сауыққаннан кейін оразаның қазасын күнге-күн етіп өтейді.[3] Рамазан ай бойы ауырған адам қазасын ай күнін есептеп[4] өтейді.

«Нәби (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) айтады: «Жәннатта «Раййан»[1] аттықақпа бар.[2]Қиямет күні ол қақпадан ораза ұстағандарданөзге ешкiм[3] кiрмейдi. Қиямет күнi: «Ораза ұстағандар қайда?»,-деп жар салынады.[4]Сонда ораза ұстағандар тұрып сол қақпадан кiредi. Олар кiрiп болған соңқақпа жабылып, одан басқа ешкiм кiрмейдi».

«Расулуллаһ (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) айтады: «Адам баласының барлық амалының сауабы оннан жеті жүз есеге дейін артық беріледі. Алла Тағала айтады: «Оразадан тыс. Өйткені ораза Мен үшін. Мен оразаның есесін беремін. Себебі, ораза кезінде пенде Мен үшін шәһуеті мен асынан тыйылады». Ораза ұстауған адамға екі шаттық бар.

«Расулуллаһ (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) екі қайтара: «Ораза – қалқан. Ораза ұстаған адам жаман сөз айтпасын және жаман қылық істемесін.[1] Біреу оны балағаттаса немесе онымен жанжалдасса, ол: «Мен оразамын»,-десін»,-деді де, кейін: «Жаным билігінде болған Хақ Тағаламен ант етем! Жаратушы Иенің назарында оразашының аузының иісі мисктің иісінен абзал.

Сұрақ: Хайыз-нифас мезгілінде әйел кісі ораза ұстауына бола ма?

Сұрақ: Хайыз немесе нифастан түнде не болмаса таңсәріде тазарған әйел оразаға кіріссе бола ма?

Сұрақ: Әйел кісінің ораза ұстау мақсатында етеккірді (хайыз) тоқтату үшін арнайы дәрі-дәрмек пайдалануына бола ма?

Оразаның үш түрлі шарты бар. Ол:

1. Ораза парыз болудың шарттары;

2. Оразаны толық ұстаудың шарттары;

3. Ораза дұрыс болудың шарттары;[1]

Хақ Тағаланың: «Уа, мүминдер! Бұрынғыларға[1] парыз етілгендей сендерге де ораза парыз етілді»,-және: «Сол айда[2] болғандарың ораза ұстасын»,-дегеніне сай,[3] ауыз бекітуге жағдайы келген[4] балиғатқа жеткен[5] әрбір мұсылман ораза ұстауы – парыз ъайн.[6] Бұл мәселеге Құранның осы аяты, сүннәт және ижмаъ[7] дәлел.[8]

Төрт мазһаб ғалымдары оразаның түрлеріне қатысты түрлі пікір айтқан. Мәселен, шафиғи, малики және ханбали мазһабы-ның ғалымдары ораза төрт түрге бөлінетіні жайында айтса,[1] ханафи мазһабының ғалымдары оразаның түрін белгілі бір санмен шектемеген.[2] Әр мазһаб ғалымдарының пікірі және дәлелімен таныстыру ұзақ әрі күрделі әңгіме. Осы себептен бұл еңбекте төл мазһабымыз – Имам Әбу Ханифа (рохматул-лаһи ъаләйһи) мазһабының үкімдерімен шектелсек жеткілікті деп ойлаймыз. Әрі оқырман тақырыпты жеңіл ұғыну мақсатында тек оразаның негізгі түрлерімен таныстыруды жөн көрдік. Ол: парыз, уәжіп, сүннәт, мәндуб және мәкрүһ оразалары.[3]