26
Жұма,
Сәуір

һижри

Адамның екі дүниеде де құнын аттыратын 7 нәрсе

Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы «Бес қымбат» деген өлеңінде адамды қадірлі ететін, екі әлемде де құнын арттыратын бес бағалы нәрсені былайша атап өтеді:

Тақуа – мүминнің ең маңызды жол сілтеушісі

Мұминнің өмірін мәнді де мағыналы ететін ең маңызды қасиеттер – ықылас пен тақуа. Өйткені, ықылас пен тақуа арқылы Алла Тағалаға құлшылықты өз шыңына жеткізу – өмірдің негізгі мақсаты мен құлдың жаратылыс хикметі.

Тәрбиеге кім мұқтаж?

Қазіргі қоғамда тәрбие тек қана балаларға ғана қажет деген түсінік байқалады. Шындығында, солай ма?

Халалдың Әбу Ханифа тәрбиесіне әсері

Ғалымдар халал жеудің адамның күнделікті іс-әрекетіне, жүріс-тұрысына, мінез-құлқына, тәрбиеге тікелей қатысы барын білдірген. Харам жеген адамның нашар қылықтарға үйірсек келетінін айтқан. Мәселен, имам Ғазали сәбиді хараммен қоректенетін әйел емізсе, болашақта баланың ұяты азайып, қиқар қылықтар мен нашар әдеттерге жақын болып өсетіндігін, сондықтан баланы харамнан алыс салиқалы, ізгі ниетті әйелге емізу керектігін ескерткен (Ихияу улумуддин, 3-т, 165-бет).

Бір мүміннің қанын жүктегені үшін жер қабылдамаған адам

Қабиса бин Зуәйб былай дейді: «Бірде сахабалар Алла Расулына мойынсұнбаған әлдебір тайпаға шабуыл жасап, жеңіліске ұшыратты. Сол шайқаста бір сахаба мүшріктердің біреуіне қылыш сермеп, өлтіруге оқталғанда әлгі адам: «Лә илаһә иллаллаһ», – деді.

Жаман ой – жүрекпен жасалған ғайбат

«Бауырым, біліп қой! Жаман ой – жүрекпен жасалған ғайбат. Ол да тілмен айтылған ғайбат сияқты харам» (Имам Ғазали).

Құмырсқаның тәуекел етуінен ғибрат

Мына бір ғибратты қиссада Сүлеймен пайғамбар (оған Алланың сәлемі болсын) мен құмырсқаның тәуекел жайлы әңгімесінде былай делінген:

Тәубе жасау үшін мына үш шартты орындау қажет

Бір ақсақал ғұлама шәкірттерімен әңгіме барысында: «30 жыл бұрын «Әлхамдүлилла» дегенім үшін 30 жыл бойы тәуба сұрап келемін» дейді.

Құнанбайдың жомарттығы әр мұсылманға үлгі

Қазақ даласында жомарт жандар көп болған. Өзіне біткен малмен жоқ-жітіктің жағдайын жасап, дін жолында аямай сарп еткен ерен ерлердің есімдері тарих беттерінде жазылған. Солардың бірі – Құнанбай Өскенбайұлы. Құнанбайдың есімі кешегі «дін – апиын» деген заманда, солақай саясаттың әрекетімен, қанша қараланса да, бүгінгі тарих бар шындықты көрсетті.