Күмістің зекеті

Дінімізде белгілі мөлшердегі бағалы түсті металлдарға да зекет парыз етілген.

Алтынның зекеті

Жоғарыда алтынның белгіленген нисап мөлшері – 85 грамм дедік. Міне осы 85 грамм алтыннан 2.125 грамм зекет ретінде беріледі. Бұл – 2,5%, яғни, 85 грамның қырық та бірі деген сөз.

Ақшаның зекеті

Пайғамбарымыз (ﷺ) дәуірінде қазіргідей қағаз ақша емес, динар (алтын ақша) мен дирһам (күміс ақша) қолданылғандықтан, қазіргі қағаз ақшаның зекет нисабын белгілеуде алтын мен күміс негізге алынып есептеліп отыр. Алтынның нисабы – 85 грамм.

Қырда бағылған қой мен ешкі саны қырық болса, нисап мөлшеріне жеткен болып есептеледі.

Пайғамбарымыз (с.ғ.с):

Зекет–адамдар арасындағы теңдікті сақтау, кедей-кепшіктер мен байлар арасындағы қарым-қатынас пен бауырмалдықты күшейту үшін Алла тарапынан бекітілген үкім. Алайда зекетке қатысты үкімнің де өзіндік шарттары бар. Зекет адамның мал-мүлкіне қарай бірнеше топқа бөлінеді. Бұлар төмендегідей:

Зекеттің белгілі бір адамға парыз болуы үшін төмендегі шарттардың толық болуы тиіс. Олар:

1. Мұсылман болу;
3. Азат болу;
4. Нисап мөлшері;
5. Толық иелік ету;
6. Зекет малының өсімді болуы;
7. Негізгі қажеттерінен артық болуы;
8. Нисапқа толған дүние-мүлікке бір жыл толу;
9. Қарыз болмау

Зекет беру үшін зекет берушінің жеке басы мен мал-мүлкіне қатысты жоғарыда аты аталған барлық шарттар орындалуы тиіс. Сонымен қатар зекеттің дұрыс орындалуы үшін мынадай қосымша шарттары бар:

1.Ниет

Зекетті өтемегендер бұл дүниеде жоқшылық пен аштыққа кіріптар болады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с) бұл турасында былай дейді:

ما منع قوم الزكاة إلا ابتلاهم الله بالسنين

Көптеген аят-хадистерде зекетін берген мүміндерді ақырет күні Алланың мол сый-сияпатқа кенелтетіні айтылған. Құран Кәрімле Алла Тағала:

إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ

آخِذِينَ مَا آتَاهُمْ رَبُّهُمْ ۚ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَٰلِكَ مُحْسِنِينَ

كَانُوا قَلِيلًا مِّنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ

وَبِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ

وَفِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِّلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ

«Шындығында, тақуалар бақшаларда, бұлақтарда болады. Олар өздеріне Раббыларының бергенін алады. Өйткені олар бұдан бұрын жақсылық істеуші еді. Олар түнде аз ғана ұйықтаушы еді. Олар таң сәрілерде кешірім тілеуші еді. Олардың малдарында сұрағанға да, сұрамағанға да тиесілі үлес бар,»[1]–деп зекет берушілердің бұл дүниедегі жақссы ісінің жемісін ақыретте беретінін баяндаған.

Басқа бір аятта:

وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ أُولَٰئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

«Мүмин ерлер мен мүмин әйелдер – бір-біріне көмекші. Олар жақсылыққа шақырып, жамандықтан тыяды. Сондай-ақ оларнамаздарын толық орындап, зекет береді. Аллаға жіне елшісіне бой ұсынады. Расында, Алла тым үстем, аса дана,»[2]–дейді. Яғни дәулетті муминнің белгісі намазымен қатар зекетті де толық беруі.

Ал, Пайғамбарымыздың (с.а.с) хадистерінде мұқтаждарға көмектесіп, байлығының зекетін бергендерге періштелердің дұға тілейтіндігі айтылған. Сондай-ақ малы азаймай, керісінше, молаятыны жайлы муминдерді сүйіншілеген. Бұл жайында Алла елшісі (с.а.с) Әбу Хурайра (р.а) жеткізген хадисте:

ما من يوم يصبح العباد فيه إلا و ملكان ينزلان فيقول أحدهما: اللهم أعطِ منفقاً خلفا، ويقول الآخر: اللهم أعطِ ممسكاً تلفا

«Күн сайын пенделер ұйқысынан оянған уақытта екі періште түсіп, оның біреуі: «Я,Раббым! Жақсылыққа жұмсаушының жұмсағанын (дүниесі мен сауапты амалын) есесімен қайтар,»–десе, екіншісі: «Уа, раббым! Сараңды шығынға ұшырат,»–деп тілейді.»[3] демек бұл дүниеде мұқтаждарды қуантып, алғысын алған адамға періштелер де игі тілеу тілейді екен.

[1] Зарият 15-19

[2] Тәубе 71

[3] Бухари «Зекет 1410»; Мулим «Зекет 57»