20
Сенбі,
Сәуір

һижри

Лут қауымы оқиғасы Ибраһим пайғамбармыздың көзі тірісінде орын алған. Толық аты-жөні Лут ибн Тарих. Тарих болса ол Ибраһимнің әкесі. Алла тағала Лут жайлы Құранда он төрт сүреде, жиырма төрт орында баяндаған.

Меккеге жаслаған алғаш сапарларының бірінде ұлы Исмаилге: «Уа, балақайым! Алла маған бұйрық берді», - дейді. Ол «Уа, әке! Раббың бұйырған нәрсені істеңіз», - деді. «Әрине, маған осы жерден, Алла үшін бір жай тұрғызуымды бұйырды», - дейді Ибраһим. «Мен сенімен біргемін», -дейді Исмаиыл.

Нұх Пайғамбардың ұлдарынан тараған Һуд(а.с) ибн Абдуллаһ. Кей деректерде Ад қауымы деп аталады. Ад ибн Аус атты аталарының есімімен аталаған, Һуд қауымы Ахқаф елді мекенінде өмір сүрген. Құаранда Ахқаф деген сүреде былай суреттеледі: «(Мұхаммед .) Ад елінің туысын (Һұд а.с. ды) есіңе ал; сол уақытта Ахқафтағы еліне ескерткен еді. Расында одан бұрын да, кейін де ескертушілер өткен еді»,(деді)»,-деген[1].

Әбу Һурайра Алла одан разы болсын Пайғамбармыз айтады: «Қиямет күні мүміндер жиналып: «Раббымыздың алдында шапағатшы болатын біреуді іздесек» деп, Адамға келіп: «Ей, Адам! Сен – адамзаттың атасысың, Алла сені Өз қолымен жаратты, Өзі саған рух үрледі, періштелерге бұйырып, саған сәжде жасатты және сені жаннатқа орналастырды, бізге Раббымыздың алдында шапағат етпейсің бе? Біздің жағдайымызды көрмейсің бе?» – дейді.

Адам ата өмірден өткеннен кейін, билік пен пайғамбарлық оның ұлы Шистің қолына өтеді. Шис жер бетінде әділетті үкім жүргізді.

Шистің жазбалары адамзаттың өмірін ретке келтіретін қағидалар мен шариғат заңдардынан тұратын. Әбу Зәр келтіргендей: «Пайғамбарымыз айтады: «Алла жүз төрт жазба түсірді. Одан елу жазбаны Шиске түсірген»[1],-деді»,-деген.

Тарихшылар Ыдырыс пайғамбардың ғ.с. тегін былай баян еткен: Адамұлы Шис, Шисұлы Ануш, Анушұлы Қинан, Қинанұлы Михләил, Михләилұлы Ярид, Яридұлы Ыдырыс ғ.с.

Адам атаның ғ.с. ұлы Қабыл Әбілді өлтіргеннен кейін Хақ Тағала Адам ғ.с. мен Хауа анаға бір ұл сыйлайды. Осы себептен Адам ғ.с. мен Хауа ана оны «Шис» деп атаған. «Шис» сөзінің сөзбе-сөз аудармасы: Алла Тағаланың сыйы.

Жоғарыда көрсетілген шежіреге сүйенер болсақ, Ыдырыс ғ.с. Адам атаның ғ.с. бесінші буындағы немересі. Сонымен қатар, кейбір тарихшылардың айтуынша, Құранда аталған сабииндер Шистың Саби есімді ұлының жолын ұстанғандар. Осы орында ғалымдар сабииндердің кім болғандығы жайында түрлді көзқараста болғанын айта кеткен жөн. Анығы бір Алла Тағалаға мәлім!

Ыдырыс ғ.с. мәселесіне келер болсақ, Құран ол екі орында зікір етілген.

Адамзаттың атасы Адам ғ.с. – пайғамбар болған. Оған дәлел «Бақара» сүресінің 38-ші аяты:

فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى

«Менен сендерге басшылық келсе».

Бұл аяттағы «басшылық» сөзінің ұғымы: Кітап және пайғамбар. («Тафсирүл-Жәләләйн»)

Бұл сөзінде Хақ Тағала Кітап түсіретіні әрі пайғамбарлықты нәсіп ететіні жайында айтып тұр.