Баланың ата-ана алдындағы әдебі келесідегідей:
- Сөздеріне құлақ салу.
- Олар тұрғанда тұру.
- Тапсырған нәрселерін істеу.
- Олардың алдында жүрмеу.
- Даусын олардың дауыстарынан қатты шығармау.
- Шақырғанда «ләббәйк» деп бару.
- Олардың разылықтарын алуға ыждағаттылық таныту.
- Оларға қанат жаю.
- Оларға қандай да бір жақсылық жасағанда немесе тапсырмаларын орындағанда міндетсінбеу.
- Оларға көздің астымен қарамау.
- Оларға қабақ шытып қарамау.
- Олардың рұқсатынсыз сапар шекпеу.1
- Оларды ашуландырмау.
"Ата-ананың ризалығы - Алланың ризалығы" делінген. Ал ол екеуінің ашуы - Алланың ашуы екенін перзент білуі тиіс. Пайғамбарымыз (с.а.у.) бір хадисінде былай деген:
«Үш адам пейішке кірмейді, олар: ата-анасын ренжіткен адам; әйелін қызғанбайтын дәюс және еркекке ұқсағысы келетін әйел».
Басқа бір хадисте Алла елшісі ата-ананы ренжітуді үлкен күнәлар қатарына жатқызады. Одан (с.а.у.) үлкен күнәлар жайында сұрағанда, Ол (с.а.у.) былай дейді: «Аллаға серік қосу. Адам өлтіру. Ата-ананы ренжіту»2.
Ата-ананы ренжітуге:
- Айтқандарын істемеу,
- Дауыс көтеру.
- Сөгу.
- Ұрсу.
- Бір нәрсе бұйырса кею.
- Үфф деу.
- Дөрекілік көрсету.
- Оларға бұйырып, қызмет етулерін талап ету.
- т.б. ата-ананың көңілін түсіріп, ренжітер барлық әбес істер жатады.
1 Имам Ғазали: «Бидаятуль Һидая».
2 Имам Бұхари: «Сахих Бұхари».
материал «Ислам әдептерінің энциклопедиясы» кітабынан алынды,
ummet.kz