10
Сейсенбі,
Желтоқсан

һижри

Хасан Басри (Алла оны рахметіне бөлесін) хижраның 21-ші жылы Мәдина қаласында дүниеге келген. Осман ибн Аффан, Талха ибн Убайдулла (Алла олардан разы болсын) сынды сахабалармен қатар өмір сүрген, көптеген сахабалардың көзін көріп, олардан тікелей ілім үйренген табиғин, ахли суннаның ең көркем ғұламаларының бірі. Сол кісінің айтқан тәлімі терең, мағынасы зор өсиеттерін ұсынамыз:

Бірде шейх Шағрауйды бір жерге насихатқа шақырып, баласы Абдрахман екеуі бірге барады. Халыққа насихат айтылған соң,  жұртшылық шейхқа  деген махаббатынан оны мінген көлігімен бірге қаладан көтеріп шығарып салыпты. Қаладан шыққан соң біраз уақыттан кейін  бензин құйып, намаз оқып алу үшін тоқтауға мәжбүр болады.

Құрметті биылғы мектеп бітіруші түлектер, жастар, діни оқуға түсуге ниет білдіруші талапкерлер! Соңғы кезде уатсап байланыс желісі арқылы 16 мен 25 жас аралығындағы жастарды шет мемлекеттердегі ақысыз негіздегі діни оқу орындарына оқуға ашық шақырған жазбалар кеңінен таралуда. Мұндай мазмұндағы хабарламалар келген жағдайда, онымен бөлісіп, өзгеге жіберуден сақ болыңыздар.

Әдетте уақытымызды тиімді пайдалана білмегендіктен, көңілімізді аулайтын сыртқы кедергілердің кесірінен бастаған ісімізді аяғына дейін жеткізбей жатамыз. Нәтижесінде өмірімізді өнімсіз өткізіп, өзегімізді өкініш өртейді. Осы олқылықтың орнын толтыру үшін мақаламызда уақытты тиімді пайдалануға қатысты кеңестерді ұсынбақпыз.

Кезекті бір дәрісінде ұстазымыз доктор Ато ас-Сынбати мына дұғаны үйретіп, оның маңызы туралы айтып берді: 

"اللهم دبر لنا فانا لا نحسن التدبير"

"Аллаһумма дәббир ләнәә фәиннәә ләә нухсину ат-тәдбирә".

Университетте тәлім алып жүргенімізде Мысырдан келген доктор Ато Сынбати деген ұстаз  дәріс беретін. Ол кісі сабақты қызықты етіп, бізге сұрақ қойып, есте қалатындай қылып өткізетін.

Кезекті бір дәрісінде адамның екі ақылы жайлы айтып берген еді: 
Адамда екі ақыл болады: бірі әл-ғақлу әл-ғатифи (сезім ақылы), екіншісі әл-ғақлу әт-тахлили (анализ жасайтын ақыл).

Ғұлама ғалым Ибнул Жаузи: "Адамға жарасатын нәрсе – уақыттың қадірін біліп, оның әр сәтін ұтымды пайдалана білу", – деген екен.  Иә, әр адамға берілетін демалыс уақыты – бұл жұмысшының қызметтік міндеттерін атқарудан бос кезінде өз қалауынша пайдалана алатын уақыты. Сол бос уақытты өз игілігімізге қаншалықты дұрыс пайдалып жүрміз?! Сіздерге демалыс күндерін тиімді пайдалану үшін бірер кеңестерімізді ұсынамыз.

Ауылды сағынғанда ақиық ақын Мұқағали ақынның «Бір әңгіме қозғашы ауыл жайлы, Бұдан артық рахат табылмайды» деген өлеңі еріксіз ойыңа оралады да тұрады. Ол жайлы таңды – таңға ұрып әңгіме айтуға болады. Бірі шекер, бірі бал жақындардың жылылығының өзі жүрегіңді елжіретеді. Арнасынан аққан суы, биік шыңы, жартасы, тіпті, қара жердің өзінде ерекше тартылыс күші бар сияқты көрінеді. Жусаны мен жуасы бұрқыраған, кіндік қаның тамған жерге деген сағыныштың бал дәмі тым бөлек. Дәл бүгінгі таңда айрандай ұйыған, алақандай киелі шаңырақтың шаттығы бұзылмаған күйі ұрпақтан ұрпаққа қала берсе ғой деп армандайтын да болып алдық. Бұлай деуіме таяуда ғана ат басын ауылға бұрған танысымның әңгімесі себеп болды.

Бұл жазбамды қазаққа шын жаны ашитын жас жігіттерге арнаймын. Жұрт көзі үшін сөйлеуді, мақтан үшін әрекет етуді білмейтін, оңашада ел қамын ойлап, мазасы кететін, күйінген кезде «осы мен не істей аламын» деп уайым жейтін азаматтар, менің көптен ойлап, бүгін қағазға түсіріп отырған мына сөздерім сіздерге пайдалы болып қалар.

Айбек бала кезінен ерекше дарынды болатын. Есейе келе өмірдің өк­пек желі жігерлі баланы жаңсақ бас­тырып, өзге жолға түсіргендей. Иә, ауылдан абы­­роймен оқуын аяқтап  қалаға келгенде қадір-құрмет д­е­генді ұмыт қал­дыр­ған секілді. Себебі дос­пын деп жанынан шық­пай­тын нөкерлерінің мінез-құ­лықтары адам төзгісіз еді. Ата-анасының үмітін жағамын деп ар­ман қуып қа­лаға келген жанның жоспарынан жаңы­лып, тәртіпсіздікке салынып кетуіне де осылар себеп. Талпынысы биік бала өз білімімен жоғары оқу ор­нына да түс­кен еді. Енді, міне, бір жылға толмай өзгелерге алданып, әзәзілге арбалып жү­ріп, арманын аяқ­сыз қалдырды.

Ілгеріде бір адам мұсылман бауырынан бес жүз динар ақша қарыз алады.
Келісілген уақытта қайтара алмаған соң, қарыз беруші  адам қазыға барып шағымданады. Қазы қарызқор адамды зынданға салуға бұйырады.
Сол кезде қарыз алған адам қазыға: "Құрметті қазы мырза! Мені зынданға салғанын жанұям білмей қалады ғой. Тым болмаса жағдайымды айтып, қоштасып келсем бола ма? - дейді.