10
Жұма,
Мамыр

һижри

Ерлі-зайыптылар бірін-бірі жақсы көретінін біледі. Алайда «сүйемін» деп қайталаудан шаршамаса игі. Жақсы сөз құлақты ғана емес, жанды да қуантады. Әсіресе жарының мақтау, қолдау сөздеріне әйелдер зәру.

Бұрын қазақтар ер баланы еркелеткенде  басынан сипамаған. Арқасынан қаққан. «Басынан сипау ұл баланы аяп, мүсіркеу сезімдерін туғызады, төмен қарап жүретін жасық болып қалады» деп түсінген. Ата-ана, ел-жұртына қорған болатын, шаңыраққа ие болатын ұлдың көзін жерден алмайтын жігерсіз, есіркеуді тілеп тұратын ынжық болғанын қаламаған. Ал арқасынан қаққанда ер бала батылданады, жігерленеді, еңсесін тік ұстап, тура қарауға дағдыланады. Неге болса да тайсалмай қарайтын қайратты, батыл болып ержетсін деп ұлды арқадан қағыпты.

Дұға – ер мен әйелдің ең үлкен қаруы. Жақсы әйелге немесе еркекке ең бірінші жәрдем – Алладан. Күйеуінің көңілін аулағысы келген әйел, әйелінің жүрегін жаулағысы келген еркек Алламен қарым-қатынасын түзеп, алақанын жайса отбасында береке орнайды. Жүрекке Алланың ғана әмірі жүреді. Қос жүрекке махаббат пен мейірімді салатын – Алла! Ерлі-зайыптылар барлық амалдарын Алла разылығы үшін жасауы тиіс. Амалдарын, ұмтылысын Алла разылығы үшін жасаған адамда ұтылыс жоқ.

Болашақ жар, аяулы ана атанатын қыз-келіншектер Жәннатта жеңіл жетудің жолы – ерінің разылығын алуда екенін білуі керек. Әбу Һурайраның (Алла оған разы болсын) сөзінен Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) былай дегені жеткізіледі: «Егер әйел бес уақыт намаз оқыса, Рамазан айында ораза ұстаса, ар-намысын қорғайтын болса және күйеуін тыңдайтын болса, оған: «Жәннатқа қалаған қақпаң арқылы кір», – деп айтылады». (Ибн Хиббан 1296.«Сахих әл-жәми’» 660). Бұл хадисте Пайғамбар (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) әйелдің күйеуіне бағынуын намаз және ораза секілді маңызды құлшылықтармен бір қатарға қойды. Және осыған сәйкес, егер әйел күйеуіне бағынбайтын болса, демек, ол бұл үлкен игіліктен мақрұм қалады. Ал салиқалы мұсылман әйелге Алланың разалығы мен сегіз қақпа арқылы Оның Жәннатына кіруден басқа тағы не керек?!

Бойжеткеннің түбінде табан тірейтін аялдамасы – бір әулеттің келіні болу. Ардақты Пайғамбардан (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Қандай әйел ең жақсы болып табылады?» деп сұралғанда: «Күйеуі оған қарағанда, ол оны қуантатын; ол оған әлдебір нәрсе бұйырса, оған мойынсұнатын; және оның өзінен немесе оның мүлкін жаратуында күйеуіне бір нәрсе ұнамаса, оған қарсы келмейтін әйел» деп жауап берген (Ахмад, Нәсаи).

Тұрмысқа шыққан әйелдердің көп ұзамай күйеулеріне шағымдануы жиі байқалады: ол өзгеріп кетті, бұрынғыдай емес, сүйіп қосылған кездегідей аялап жақсы көрмейді, көңіл бөлмейді, бұл не деген қатаңдық? Тағы сол сияқты кете береді. Әйел өткен қателіктерді еске түсіріп, күйеуін кіналайды. Мұндайда әйелдер алдымен өз іс-әрекеттерін ой-елегінен өткізген жөн. Сіз шынымен күйеуіңізді бақытты етіп, оның жүрегін жаулағыңыз келе ме? Арадағы махаббат өшпеу үшін не істедіңіз? Отбасылық өмірдің бақшасын жайқалту үшін бірқатар кеңес ұсынайық.

Баланың тұлғалық дамуы мен дүниеге деген көзқарасын қалыптастыруда айтқан сөздеріміздің ерекше маңызы бар. Күнделікті күйбең тіршілікпен жүріп, баламызға көңіл бөлмей қалатын сәттеріміздің болатыны жасырын емес. Ендеше мына тоғыз тәрбиелі сөзді балаңызға күн сайын айтып тұруды әдетке айналдырыңыз.

Отау құрайын десе, орнын таппай жүрген қыздарымыз – бүгінгі күннің ең өзекті мәселесіне айналып барады. Тұрмысқа шығуға ниет еткен кез-келген қыз теңі тезірек кездеспегені үшін тағдырға налып та жатады. Сыры неде? Себебі, кей әйелдердің тұрмыс құрардан алдынғы ой, ниет, сөз бен амалдардан жіберетін мынадай қателіктері бар:

«Келіні жақсы үйдің керегесі алтын» – дейді халқымыз. Барған үйдің берекесін кіргізіп, сол үйдің жақсы келіні деген атқа ие болу әрбір қыздың өз қолында. Қазіргі таңда көп отбасында ене мен келiн арасы жақсы болмай, соңы екі жастың  ажырасуымен аяқталып жатады. Осы орайда, қазақ келіндеріне енелерімен тату болып, шаңырағында береке орнауы үшін мына екі оңай әдісімізді ұсынамыз.

Асыл дінімізде балаға әдемі ат қою, мүбәрак есім беру – ата-ананың міндеттерінен болып саналады. Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Қиямет күні өз аттарыңызбен және әкелеріңіздің аттарымен шақырыласыздар. Сондықтан балаларыңызға жақсы ат қойыңыздар» деп өсиет қалдырған. 

Әйел адамдардың міндеттері болатыны секілді, ер адамдардың да отбасында атқарар өз жұмыстары бар. Мұсылман ердің алдында некелескен әйелін барлық қажеттіліктермен, соның ішінде, некелескенде мәһрын төлеу, баспанамен қамтамасыз ету және тамақтандыру мен киіндіру секілді негізгі үш міндеті бар.