Пайғамбарымыздың (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Дүниедегі өткінші нәрселердің ең қайырлысы – салиқалы әйел» (Муслим) және «Сендердің араларыңдағы ең жақсыларың – әйелдеріңе жақсы болғандарың» деген хадистері әйелдің еркек өміріндегі қадірін толық түсіндіріп бере алады. Алла Тағала әйел қауымының бойына барлық ізгі қасиеттерді сыйдырғанымен, әйел адам еркектен ақылды ма? Осы сауалға жауап іздеп көрейік.

Бала тәрбиесі–таудан сырғанаған шана секілді. Бағыттап отырсаң болды. Жас баланың жүрегі таза болған соң, жақсы тәрбие берсең, соған қарай ұйып түседі. Балаңыз жақсы болса, онда сіздің өмірлік мақсатыңыздың орындалғаны. Ол үшін бала тәрбиесіне қажетті мына тоғыз тәсіліне назар салыңыз:

Жолынан қиыс кеткенді құрдымға ататындай кәрін алып, жаһандану дәуірі алаңдап тұр. «Заманыңа қарай бөркіңді ки» деген мәтелдің мәнісіне бой ұрған кейбір тамырластарымыздың тағдыры күйреп, таянарға шыбық, талмарға тал таппай жүргені де иненің жасуындай саңлауы бар жанарларға шалынып қалып жатыр. Осының бәрі неден болды деген сауалға сана жетелетіп, ой өргізіп көргендер жоқ деп кесіп айта алмаспыз. Алайда, жоқтың қасы екені де белгілі. Осындай алмағайып заманда тағдырын дін мен дәстүрден ажыратпаған арда жұрттың туыстық қарым-қатынасының салқындап бара жатқандығы да алаңдарлық мәселе.

Ер жеткен ұлы мен бой жеткен қызы бар отбасылар құда түсуі кезінде «салт-дәстүрдің» басымдығына кездеседі. Қазақ салтында құдалық жігіт жағынан болады. Алайда, қыз жағының тіпті тура әйелдің де еркекке үйлену ұсынысын білдіретін аяттар мен хадистер бар. Мысалы, Шұғайып (ғ.с.) Хазіреті Мұсаның алдалдығы мен парасаттылығын біліп, қыздарына үйленуді өзі ұсынған еді.

Ғалымдар халал жеудің адамның күнделікті іс-әрекетіне, жүріс-тұрысына, мінез-құлқына, тәрбиеге тікелей қатысы барын білдірген. Харам жеген адамның нашар қылықтарға үйірсек келетінін айтқан. Мәселен, имам Ғазали сәбиді хараммен қоректенетін әйел емізсе, болашақта баланың ұяты азайып, қиқар қылықтар мен нашар әдеттерге жақын болып өсетіндігін, сондықтан баланы харамнан алыс салиқалы, ізгі ниетті әйелге емізу керектігін ескерткен (Ихияу улумуддин, 3-т, 165-бет).

Кейбір діни түсініктерді қабылдау үлкендердің өзіне де ауыр соғатыны белгілі. Ендеше, әлі санасы қалыптаспаған балаға бұндай мәселелерді түсіндіру үшін ата-аналарға мына мәліметтермен таныс болу керек-ақ.

Дененің түк, тырнақ өсетін тұстарын, кір жиналатын және адамның көзі алғаш түсетін көз, мұрын, құлақ, тіс тазалығын сақтау әдеміліктің басы болып табылады.

Кез келген әйелге бірден күйеуінің дегеніне үндемей көну, қарсы сөз айтпай, оның бұйрығын бұлжытпай орындау өте қиын. Сондықтан таңның атысынан күннің батысына дейін өзіңізді бақылаңыз. Күйеуіңізге күніне неше рет қарсы шықтыңыз? Қарсы шықпасаңыз да, өзіңіздікін жасайсыз, солай ма? Сұрап аласыз да, жауабы ұнамаған соң бәрін кері жасап шығасыз.

Ұйықтар алдында балаға ертегі оқу әдеті тек қана бала үшін ғана емес, сондай-ақ ата-ана үшін де пайдалы дағды.

Ғалымдардың пайымдауынша, түн ұйқысының алдында 15 минуттық ертегі оқу баланы тілалғыш, батыл, ашық етеді, әрі қоршаған ортада болып жатқан құбылыстарға зейінін арттырады. Әсіресе, оқылып болған ертегіні баламен талқылау кейіннен баланың өз бетінше қызығушылық танытып, сөздік қорының молаюына, қиялдау қабілетінің дамуына себепші болады.

Екі жастың некесі мешітте қиылған соң, бұл рәсімге қатысушылар ерлі-зайыптыларға Алланың елшісі (ﷺ) үйретіп кеткен шырайлы дұғамен тілектерін білдіреді.