«Расулуллаһ (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) екі қайтара: «Ораза – қалқан. Ораза ұстаған адам жаман сөз айтпасын және жаман қылық істемесін.[1] Біреу оны балағаттаса немесе онымен жанжалдасса, ол: «Мен оразамын»,-десін»,-деді де, кейін: «Жаным билігінде болған Хақ Тағаламен ант етем! Жаратушы Иенің назарында оразашының аузының иісі мисктің иісінен абзал.

Сұрақ: Хайыз-нифас мезгілінде әйел кісі ораза ұстауына бола ма?

Сұрақ: Хайыз немесе нифастан түнде не болмаса таңсәріде тазарған әйел оразаға кіріссе бола ма?

Сұрақ: Әйел кісінің ораза ұстау мақсатында етеккірді (хайыз) тоқтату үшін арнайы дәрі-дәрмек пайдалануына бола ма?

Оразаның үш түрлі шарты бар. Ол:

1. Ораза парыз болудың шарттары;

2. Оразаны толық ұстаудың шарттары;

3. Ораза дұрыс болудың шарттары;[1]

Хақ Тағаланың: «Уа, мүминдер! Бұрынғыларға[1] парыз етілгендей сендерге де ораза парыз етілді»,-және: «Сол айда[2] болғандарың ораза ұстасын»,-дегеніне сай,[3] ауыз бекітуге жағдайы келген[4] балиғатқа жеткен[5] әрбір мұсылман ораза ұстауы – парыз ъайн.[6] Бұл мәселеге Құранның осы аяты, сүннәт және ижмаъ[7] дәлел.[8]

Төрт мазһаб ғалымдары оразаның түрлеріне қатысты түрлі пікір айтқан. Мәселен, шафиғи, малики және ханбали мазһабы-ның ғалымдары ораза төрт түрге бөлінетіні жайында айтса,[1] ханафи мазһабының ғалымдары оразаның түрін белгілі бір санмен шектемеген.[2] Әр мазһаб ғалымдарының пікірі және дәлелімен таныстыру ұзақ әрі күрделі әңгіме. Осы себептен бұл еңбекте төл мазһабымыз – Имам Әбу Ханифа (рохматул-лаһи ъаләйһи) мазһабының үкімдерімен шектелсек жеткілікті деп ойлаймыз. Әрі оқырман тақырыпты жеңіл ұғыну мақсатында тек оразаның негізгі түрлерімен таныстыруды жөн көрдік. Ол: парыз, уәжіп, сүннәт, мәндуб және мәкрүһ оразалары.[3]

Оразаның артықшылығына Хақ Тағаланың: «Уа, мүминдер! Бұрынғыларға[1] парыз етілгендей сендерге де ораза парыз етілді»,-деген[2] сөзі меңзесе, Пайғамбарымыздың (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм):«Ислам бес нәрсеге негiзделген: «Аллаһ Тағаладан басқа тәңiр жоқ, Мухаммад (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) Оның құлы, әрi Елшiсi»,-деп куәлiк ету, намаз оқу, зекет беру, қажылыққа бару және Рамазан айында ораза ұстау»,-дегені,[3] ораза құлшылықтың ерекше түрі екенін көрсетеді.

Ораза күнәлардың кешірілуінің бірден-бір себебі.

Рамазан[1] – Құран айы. Жаратушы Ие айтады: «Рамазан – адамдарға тура жол нұсқаушы, бекем тұтынатын жолбасшы, ақ пен қараны айырушы ретiнде Құран түсiрiлген ай».[2]

Рамазан – бастапқы он күні Аллаһ Тағаланың рахметі, кейінгі он күні Хақ Тағаланың кешірімі, соңғы он күні тозақтан азат болу айы.

Расулуллаһ (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) айтады: «Бұл бірінші бөлігі[3] – Хақ Тағаланың рахметі,[4] екінші бөлігі – Оның кешірімі,[5] үшінші бөлігі – тозақтан азат болу[6] айы».[7]

Аллаһ Тағала «Бақара» сүресiнiң 185 аятында: «Рамазан – адамдарға тура жол нұсқаушы, бекем тұтынатын жолбасшы, ақ пен қараны айырушы ретiнде Құран түсiрiлген ай»,-деген.

Бұл аят мұсылман өмiрiндегi екi маңызды мәселеге нұсқайды. Бiрiншiсi: Рамазан айы – Пайғамбарымыз Мухаммадқа (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) уахи[1] келе бастаған ай және Құранның көп бөлiгi Рамазан айларында түсiрiлген.

Екiншiсi: Рамазан айы басталуымен әрбiр балиғат жасына жеткен, ақыл-есi дұрыс мұсылманға ораза ұстау парыз.