Кешірімді болу және надандарға налымау

Айша анамыздан (р.а.):

Алла Тағала мен пайғамбарының тыйғандарынан тыйылу

Әбу Һурайра (р.а.):

Алла Тағала мына бес түрлі кісіге қаһарланады

Алла Тағала бес түрлі кісіге қаһарланады. Қаласа, бұл дүниеде жазалап, қаласа, ақыретте оларды тозаққа кіргізеді. Бұл бес түрлі кісі төмендегілер:

Зұлымдық атаулыны жойып жіберетін үш түрлі күш

Жаратушы Алла Тағала аятта былай дейді: “Иман келтірген һәм сол иманына Аллаға серік қосу сынды ең үлкен зұлымдықты араластырмағандар бар ғой, міне, солар өздерін қауіпсіздікте сезінуге әлдеқайда лайық. Тура жолда болғандар да солар” (“Әнғам” сүресі, 82-аят).

Алла Тағалаға мадақ пен шүкіршілік айтудың артықшылығы

Мені (әрдайым) естеріңе алыңдар, сонда мен де сендерді есіме аламын. Маған шүкіршілік білдіріңдер, күпірлік қылушы болмаңдар» («Бақара» сүресі, 152-аят). 

Тәрбиесі қиындау адамдардың төрт түрі

Адам бір амалды жақсы санап, оны жие орындауының арқасында оның бойында соған сәйкес мінез қалыптаса бастайды. Осыған орай адамдар төрт топқа бөлінеді:

Жүрек дертінің белгілері және олардан сауығу

Дененің әрбір мүшесі арнайы бір іс үшін жаратылған. Ол мүше сырқаттанып қалған жағдайда, оның орындауға тиіс әрекеті іске аспай қалады немесе машақатпен орындалады. Қол ауырса, зат ұстау күшін жоғалтады. Көз ауырса, көру қасие тін жоғалтады. Жүрек ауырса, өзіне тиіс амалды орындаудан мақұрым қалады. Ал жүректің орындауы тиіс амалдары: білім алу, хикмет үйрену және Алланы сүйіп, Оның әмірлерін орындау, оны зікір етіп ләззат алу. Алла тағала: «Мен жын мен адамдарды Өзіме құлшылық жасаулары үшін ғана жараттым», – деп айтқан (Зарият: 56).

Жүрек дертінің көзі – құмарға берілу

Егер жоғарыда айтылған нәрселер хаққында кеңірек ойланып, оларға тиісті көңіл бөліп, талдар болсаң, онда құпия көзің ашылады. Жүректің сырқаттары мен дерттері және оларды емдеу жолдары ғылым мен анық нұр арқылы анықталады. Егер бұған шамаң келмесе, онда иман мен оны растау жолында тақуалардың артынан жүріп, уақытыңды босқа өлтірме.

Ахлақты тәрбиелеудің жолдары

Ахлақты орта деңгейде ұстау жүректің саулығына байланысты. Ахлақтың шектен тыс асып немесе төмендеп кетуі – жүректе бір дерттің бар екеніне дәлел. Нәпсіні емдеу дегеніміз оны өзіндегі жаман және бұзық мінезден тазартып, олардың орнына жақсы және көркем ахлақты орналастырумен іске асады. Мысалы, денені емдеу үшін оны барлық науқастықтан тазартуымыз лазым, әйтпесе ол дерттен толық арылмайды.

Нәпсінің кемшіліктері, оларды анықтау жолдары

Алла тағала бір пендесіне жақсылықты сыйламақ болса, оған нәпсінің кемшіліктерін көрсетіп қояды. Кімнің көзі шынайы ашық болса, кемшіліктері оны қорқыта алмайды. Себебі айыбын білген адам, олардан емделу жолын іздейді. Алайда, адамдардың көбі өздерінің бойындағы айыпты көрмейді. Олар басқаның көзіндегі титтей қиқымды көріп, өзінің алдындағы бөренені көре алмайды. Кім өз нәпсісінің кемшіліктерін білгісі келсе, мұның төрт жолы бар: